Ευθύς και πλάγιος λόγος

Ο ευθύς και ο πλάγιος λόγος μπορεί να αποτελέσει πηγή σύγχυσης για τους μαθητές, διότι η μετάδοση ενός μηνύματος μπορεί πραγματοποιηθεί με ποικίλους τρόπους, είτε με την επανάληψη των ομιλούμενων λέξεων (ευθύς λόγος), είτε αναφέροντας τις ομιλούμενες λέξεις (πλάγιος λόγος). 

Ευθύς ονομάζεται ο λόγος που:

• Εκφέρεται άμεσα είτε από κάποιον ομιλητή, είτε ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους συνομιλητές

• Μεταφέρεται σε κάποιο τρίτο πρόσωπο όπως ακριβώς ειπώθηκε από τον ομιλητή, στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούμε εισαγωγικά-γραπτός λόγος.

Όταν σε ένα κείμενο ή σε μια διήγηση αναφέρονται ακριβώς τα λόγια που είπε κάποιος, τότε λέμε ότι αποδίδονται σε Ευθύ Λόγο. Για παράδειγμα: “Κώστα δώσε μου το βιβλίο!”

Πλάγιος ονομάζεται ο λόγος που:

• Τα λόγια ενός ομιλητή μεταφέρονται όχι όπως ακριβώς ειπώθηκαν, αλλά αλλαγμένα
• Τα λόγια κάποιου άλλου αποδίδονται από εμάς Για παράδειγμα: Ο Κώστας είπε να του δώσεις το βιβλίο.

Κατά τη μετατροπή του λόγου από ευθύ σε πλάγιο γίνονται οι παρακάτω αλλαγές: 

• Προσθήκη ονομάτων στα πρόσωπα
• Χρήση συνδέσμων συνδέσμων για την ένωση των προτάσεων
• Χρήση ρημάτων όπως ρώτησε, απάντησε, είπε κ.ά.
• Μετατροπή των κύριων προτάσεων σε εξαρτημένες
• Αλλαγή του προσώπου των ρημάτων από πρώτο/δεύτερο σε τρίτο (π.χ. ήθελα → ήθελε)
• Πριν από τα λόγια του προσώπου που μιλά, χρησιμοποιούμε ρήματα όπως λέει, ρωτάει, ανακοινώνει, υποστηρίζει, ζητά, παρακαλεί, απαντά
• Παράλειψη εισαγωγικών και παυλών
• Μερικές φορές, αλλαγή του χρόνου του ρήματος (π.χ. πήραν → είχαν πάρει) Αλλαγή χρονικών επιρρημάτων και ανωνυμιών:
• εγώ - αυτός
• αυτός - εκείνος
• τώρα – τότε
• αύριο – την επόμενη μέρα  
• σήμερα – την ίδια μέρα
• χθες – την προηγούμενη ημέρα
• αυτή τη στιγμή – εκείνη τη στιγμή

Ρήματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κατά τη μετατροπή από ευθύ σε πλάγιο λόγο:

λέω, ζητώ, ρωτώ, απορώ, εξηγώ, γράφω, δηλώνω, βλέπω, καταλαβαίνω, αγνοώ, σκέφτομαι, αναλογίζομαι, προτρέπω, ανησυχώ, υποδεικνύω, συστήνω, επισημαίνω, παρατηρώ, διαπιστώνω, νομίζω, θεωρώ, πιστεύω, καταλογίζω, κατηγορώ, παραπονιέμαι, αναρωτιέμαι, ισχυρίζομαι, υποστηρίζω, τονίζω, εκφράζω, θυμάμαι διατυπώνω την απορία.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ:

1. Στον ευθύ λόγο τα λόγια ενός προσώπου μπορεί να είναι μέσα σε εισαγωγικά, ενώ προηγείται διπλή τελεία. Για παράδειγμα: Ο μπαμπάς είπε: «Ελάτε να φάτε» (ευθύς λόγος) 
2. Στην περίπτωση αυτή, όταν μετατρέπουμε τον ευθύ σε πλάγιο λόγο, παραλείπουμε τα εισαγωγικά και τη διπλή τελεία, ενώ κάποιες λέξεις μπορεί ν’ αλλάξουν ανάλογα με το νόημα. Για παράδειγμα: Ο μπαμπάς είπε να έρθουν να φάνε (πλάγιος λόγος)

Υλικό με ασκήσεις και δραστηριότητες για την κατανόηση και μετατροπή του ευθύ και πλάγιου λόγου μπορείτε να βρείτε στο ψηφιακό βιβλίο με τίτλο "ΕΙΚΟΝΟΚΑΡΤΕΣ - Ευθύς και Πλάγιος Λόγος" 

By Κασσωτάκη Αλίκη  

Copyright Upbility Publication

Συνεχίστε με τα άρθρα:

• Λογοθεραπευτές και Αυτισμός: Πόσο έχουμε προχωρήσει!
• Άρθρωση Φωνημάτων, Ολοκληρωμένος Οδηγός Παρέμβασης
• Λογοθεραπεία: τι είναι και ποιος τη χρειάζεται
• Διαταραχή της άρθρωσης - Άρθρωση του φωνήματος /s/

1. Υλικό Λογοθεραπείας
2. Μπορείτε να βρείτε πλούσιο υλικό για την ανάγνωση και την γραφή εδώ: Ανάγνωση | Γραφή — Εκδόσεις Upbility
3. Βρείτε περισσότερο Υλικό για την άρθρωση φωνημάτων εδώ: άρθρωση φωνημάτων upbility