Η περίοδος από τη γέννηση έως την ηλικία των 6 ετών σε ένα παιδί παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του, όσο και για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του. Μέσα από το οικογενειακό του περιβάλλον, αλλά και αυτό του παιδικού σταθμού ή του νηπιαγωγείου, το παιδί μαθαίνει και αναπτύσσεται με την εξερεύνηση γύρω του, το παιχνίδι, την αλληλεπίδραση του με άλλα παιδιά και ενηλίκους.
Η συναισθηματική ανάπτυξη είναι εξίσου σημαντική, καθώς βοηθά τα παιδιά να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και να αλληλεπιδρούν θετικά με συνομηλίκους και δασκάλους.
Και έρχεται επιτέλους η στιγμή που το παιδί πρέπει να προχωρήσει στην Α᾽ Δημοτικού. Ένας καινούριος κόσμος ξεκινάει, με νέες απαιτήσεις προς εκείνο. Μια καινούρια αρχή τόσο καθοριστική για τη γενικότερη ακαδημαϊκή του εξέλιξη. Είναι όμως έτοιμο για αυτό το τόσο σημαντικό βήμα; Διαθέτει αυτό που επιστημονικά ονομάζεται σχολική ετοιμότητα;
Τι ορίζεται ως σχολική ετοιμότητα;
Σχολική ετοιμότητα ορίζεται ένα συγκεκριμένο επίπεδο ανάπτυξης, με τη κατάκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων που επιτρέπουν στο παιδί να ανταποκριθεί με επιτυχία στις απαιτήσεις της Α’ Δημοτικού. Μέχρι την ηλικία των έξι ετών το παιδί θα πρέπει να έχει κατακτήσει συγκεκριμένες δεξιότητες σε τομείς όπως αυτούς της κίνησης, του λόγου, γνωστικο-αντιληπτικές, ψυχο-συναισθηματικές και κοινωνικές, με ιδιαίτερη έμφαση στη γλωσσική ανάπτυξη. Κάποιες από αυτές είναι οι εξής:
- Να διαθέτει σωστό κινητικό συντονισμό και κινητικό προγραμματισμό
- Να μπορεί να εστιάζει τη προσοχή του για ορισμένο χρονικό διάστημα ώστε να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα
- Να είναι ικανό να ακολουθεί λεκτικές εντολές, όρια και κανόνες
- Να μπορεί αυτοεξυπηρετηθεί
- Σωστή άρθρωση λόγου και άρτια φωνολογία
- Να μπορεί να αντιγράψει γράμματα, αριθμούς και να μπορεί να σχεδιάζει
- Να γνωρίζει τις προμαθηματικές έννοιες
- Να γνωρίζει τις χωροχρονικές έννοιες
- Να μπορεί να οργανωθεί και να προσανατολιστεί
- Να διαθέτει επαρκή οπτική και ακουστική επεξεργασία
- Να ξεχωρίζει κατηγορίες
- Επαρκώς ανεπτυγμένη κριτική ικανότητα
- Επίλυση προβλημάτων που προκύπτουν
- Συνεργασία με άλλα παιδιά όπως για παράδειγμα απαιτείται σε σχολικές εργασίες ή αθλήματα
Η ικανότητα του παιδιού να διατηρεί την προσοχή του και να δείχνει περιέργεια για μάθηση είναι επίσης κρίσιμη για την επιτυχία του στο σχολείο.
Τα παραπάνω που αναφέρθηκαν ήταν κάποιες από τις βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να διαθέτει ένα παιδί πριν προχωρήσει στην Α’ Δημοτικού. Αν ένα παιδί δυσκολεύεται στις περισσότερες από αυτές, τότε θα δυσκολευτεί να ανταποκριθεί και στις απαιτήσεις της Α´ Δημοτικού με αποτέλεσμα χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση και αρνητικές επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση του.
Πως ένας γονέας θα καταλάβει αν το παιδί είναι έτοιμο για την Α᾽ Δημοτικού και τι μπορεί να κάνει για αυτό;
Ο γονέας ή ο εκπαιδευτικός του παιδιού θα παρατηρήσει τις δυσκολίες του και, μαζί με τους γονείς, θα αποφασίσουν τα επόμενα βήματα. Έτσι το παιδί θα πρέπει να περάσει για μια αξιολόγηση από αρμόδιο φορέα, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι έτοιμο για την Α’ Δημοτικού. Στη συνέχεια, αν το παιδί θα πρέπει να επαναφοιτήσει στο νηπιαγωγείο, θα πρέπει οι δεξιότητες στις οποίες υπολείπεται το παιδί να δουλευτούν ώστε να να καταφέρει να τις κατακτήσει.
Η σημασία της τη μάθηση στην προσχολική εκπαίδευση είναι καθοριστική για την ετοιμότητα του παιδιού για το σχολείο. Η συμμετοχή στο νηπιαγωγείο συμβάλλει στην ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων για την ακαδημαϊκή επιτυχία.
Ο «Οδηγός Σχολικής Προετοιμασίας για την Α’ Δημοτικού» είναι το κατάλληλο εργαλείο τόσο για τα παιδιά που επαναφοιτούν στο νήπιο, όσο και για εκείνα που πρόκειται να προχωρήσουν στην Α’ Δημοτικού και χρειάζεται να ενισχυθούν σε κάποιους τομείς. Πρόκειται για ένα βιβλίο όπου στο πρώτο του μέρος θα βρείτε ένα άτυπο αξιολογητικό εργαλείο για την ανίχνευση των δεξιοτήτων που δυσκολεύεται το παιδί, σύμφωνα με το αντίστοιχο αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται. Στο δεύτερο μέρος του δίνεται η δυνατότητα εξάσκησης των δεξιοτήτων αυτών, μέσα από δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν στο σπίτι και φύλλα εργασίας με οπτικό υλικό και λεπτομερής ανάλυση για τη διεξαγωγή τους.
Οι δεξιότητες που αφορούν οι δραστηριότητες του βιβλίου και μπορούν να δουλέψουν οι γονείς στο σπίτι με το παιδί είναι οι εξής:
- Αδρής κίνησης
- Λεπτής κίνησης
- Γραφοκινητικότητα
- Ακουστική επεξεργασία
- Οπτική αντίληψη
- Προμαθηματικές έννοιες
- Γλωσσική εξέλιξη
- Φωνολογική ενημερώτητα
- Μαθητική ευαισθητοποίηση
- Αυτοεξυπηρέτηση
- Ψυχο-συναισθηματικές δεξιότητες
Κριτήρια για την Ένταξη στην Α΄ Δημοτικού
Η ένταξη ενός παιδιού στην Α΄ Δημοτικού δεν είναι απλώς ένα τυπικό βήμα, αλλά μια σημαντική μετάβαση που απαιτεί συγκεκριμένες δεξιότητες και ικανότητες. Η σχολική ετοιμότητα είναι το κλειδί για την επιτυχή ένταξη του παιδιού στην ακαδημαϊκή και κοινωνική ζωή του σχολείου. Ένα παιδί πρέπει να έχει κατακτήσει βασικές δεξιότητες, όπως η ικανότητα να ακολουθεί οδηγίες, να συνεργάζεται με άλλα παιδιά και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του. Η πολιτεία και οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, παρέχοντας τα απαραίτητα εργαλεία και υποστήριξη για την ανάπτυξη του παιδιού. Η σωστή προετοιμασία μπορεί να κάνει τη διαφορά στην προσαρμογή του παιδιού στο δημοτικό σχολείο και στην ακαδημαϊκή του πορεία.
Ρόλος της Οικογένειας και της Πολιτείας
Η οικογένεια και η πολιτεία έχουν καθοριστική ευθύνη στην προετοιμασία του παιδιού για την έναρξη της σχολικής φοίτησης. Οι γονείς πρέπει να δημιουργήσουν ένα σταθερό και υποστηρικτικό περιβάλλον που θα επιτρέψει στο παιδί να αναπτύξει τις αναπτυξιακές ικανότητες που απαιτούνται για τη σχολική ετοιμότητα. Αυτό περιλαμβάνει την ενθάρρυνση της αυτοεξυπηρέτησης, την ανάπτυξη της γλωσσικής και συναισθηματικής ανάπτυξης, και την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Από την πλευρά της, η πολιτεία πρέπει να διασφαλίσει ότι υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και προγράμματα που θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη του παιδιού. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την παροχή εκπαιδευτικών πόρων, την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και την υποστήριξη των οικογενειών. Η συνεργασία μεταξύ οικογένειας και πολιτείας είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι κάθε παιδί είναι έτοιμο να ξεκινήσει τη σχολική του πορεία με τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις.
Για την Upbility
Κυριαζή Μαρία
