Δεξιότητες που χρειάζονται για την εκπαίδευση στην αλφαβήτα
-
Οπτική αντίληψη
Η διαδικασία εκπαίδευσης πάνω στην αλφαβήτα έχει ως γραμμή αφετηρίας τη δυνατότητα του παιδιού να αντιλαμβάνεται οπτικά τα γράμματα. Αυτό υπάγεται στο να μπορεί να τα ξεχωρίσει ξεκάθαρα μεταξύ τους, να μπορεί να τα ονοματίσει βλέποντάς τα (χωρίς να χρειάζεται σε αυτό το στάδιο να τα προφέρει ακόμα) και να έχει τη δεξιότητα να διαχωρίζει τα κεφάλαια και τα πεζά ως μορφές.
Μια καλή άσκηση για την ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας είναι η παραπομπή σε σχήματα για τα γράμματα, όπου αυτό είναι εφικτό. Για παράδειγμα, ότι το Α παραπέμπει σε τρίγωνο, το Ο και το Θ σε κύκλο κ.ο.κ.
Στη συνέχεια, σημαντική είναι η απομνημόνευση των γραμμάτων. Η οπτική απομνημόνευση αρχικά ανταποκρίνεται στο ότι το παιδί δεν αρκεί μόνο να αντιληφθεί οπτικά το κάθε γράμμα, αλλά και να μπορεί να το αναπαράγει είτε γραπτά είτε με κάποια κατασκευή (όπως ο σχηματισμός με ξυλάκια). Αυτή η δεξιότητα σχετίζεται με τη μνημονικότητα του παιδιού και με τη λειτουργικότητα στη συμπεριφορά του, δηλαδή το πόσο ικανό είναι να εφαρμόζει πρακτικά αυτά που θυμάται και αυτά που έχει μάθει.
Ακουστική απομνημόνευση χαρακτηρίζουμε την αντίστοιχη δεξιότητα που αφορά τον τρόπο με τον οποίο το παιδί θυμάται και αναπαράγει το πως προφέρεται κάθε γράμμα σαν ήχος, ποιος ήχος αντιστοιχεί στο κάθε γράμμα και ποιο γράμμα αντιστοιχεί στο κάθε ήχο.
Στην διαδικασία απομνημόνευσης των γραμμάτων, είναι πολλές φορές προτιμότερο να συμφιλιώνουμε το παιδί με το άκουσμα των γραμμάτων παρά με την ονομασία τους.
Η απομνημόνευση σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με την παπαγαλία. Εστιάζουμε το παιδί να πάρει βάσεις για τις γλωσσολογικές του ικανότητες, ακόμα και από την προσχολική ηλικία. Για να μάθω την αλφαβήτα, το κλασικό ποιηματάκι βοηθάει σε μικρές ηλικίες (α', β' δημοτικού και πριν), αλλά ως μνημονικός κανόνας. Όχι ως τρόπος αποστήθισης του αλφάβητου.
Μαθαίνω την αλφαβήτα: πρακτικές εκμάθησης
-
Χρήση ερεθισμάτων
Κάθε μαθησιακή διαδικασία γίνεται πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική όταν συνοδεύεται από σχετικά ερεθίσματα. Συγκεκριμένα, στο να μάθω την αλφαβήτα σε μικρότερες ηλικίες, όπου η απόσπαση προσοχής και η εγκατάλειψη της προσπάθειας είναι πιο εύκολη, είναι σωτήριο το να κεντρίζετε την προσοχή του παιδιού με ερεθίσματα.
Τέτοια ερεθίσματα εκπαίδευσης της αλφαβήτας μπορούν να είναι κάλλιστα παιχνίδια με την έννοια του αντικειμένου, όπως τα παζλ, τα τουβλάκια ή η πλαστελίνη και με την έννοια της δραστηριότητας όπως τα τραγούδια για την αλφαβήτα. Χαρακτηριστικό αυτών των ερεθισμάτων αποτελεί το ότι θα πρέπει να είναι εμπνευσμένα από την καθημερινότητα του παιδιού και από το αγαπητό του περιβάλλον.
Εδώ είναι που καλείται να δώσει μεγαλύτερη βάση ο γονέας, ο οποίος θα πρέπει να αντιληφθεί ποιες από τις ασχολίες του παιδιού είναι ικανές να μετατραπούν σε μια ευχάριστη διαδικασία μάθησης της αλφαβήτας. Ως παράδειγμα μπορούμε να πάρουμε την περίπτωση ότι του παιδιού του αρέσει να περνάει χρόνο στο ταμπλετ βλέποντας βίντεο, οπότε ο γονιός θα πρέπει να επέμβει σε αυτή την ασχολία, εντάσσοντας ίσως κάποια βίντεο κινουμένων σχεδίων με αντικείμενο την αλφαβήτα για να παρακινήσει το παιδί.
Καίριας σημασίας είναι όμως η αποφυγή πίεσης, ειδικότερα σε μικρότερες ηλικίες, που το ζήτημα του να μάθω την αλφαβήτα δεν είναι τόσο επείγον. Αντί να αφιερώνετε χρόνο στο να κάνετε την εκμάθηση της αλφαβήτας επιτακτική ανάγκη, αφιερώστε χρόνο και ενέργεια στο να ανακαλύψετε τρόπους που θα κερδίσουν το ενδιαφέρον το παιδιού.
Μετά από αυτό, μια εύκολη διαδικασία μάθησης είναι επακόλουθη.
- Αρχικά γράμματα λέξεων
Εκεί που θα πρέπει να αποσκοπεί η εκπαίδευση στην αλφαβήτα είναι το παιδί να κατανοήσει το άκουσμα και την έννοια του κάθε γράμματος, χωρίς απλά να μαθαίνει μια σειρά γραμμάτων παπαγαλία.
Αυτό μπορεί να εξασκηθεί μέσω της αντίληψης των αρχικών γραμμάτων λέξεων. Συγκριτικά με το να εντοπίσεις ένα οποιοδήποτε γράμμα μέσα στην λέξη, το αρχικό είναι πιο ξεκάθαρο.
Κατά αυτόν τον τρόπο το παιδί συνειδητοποιεί εύκολα πως προφέρεται και ειδικότερα, πως ακούγεται το κάθε γράμμα. Μόλις δείτε πρόοδο, επιχειρήστε την αντίθετη διαδικασία, δηλαδή να δίνετε εσείς στο παιδί ένα γράμμα, ώστε να καλείται να εντοπίσει μια λέξη που το έχει ως αρχικό.
Παράλληλα, αυτός ο δεύτερος τρόπος θα ακονίσει και το λεξιλόγιό του.
Μπορείτε να εμπλουτίσετε και να κάνετε πιο ενδιαφέρουσα τη διαδικασία, αξιοποιώντας ερεθίσματα του περιβάλλοντα χώρου. Να ρωτάτε για παράδειγμα λέξεις όπως, παιχνίδι, ξυλομπογιά, θρανίο, παζλ, που είναι γνώριμες και οικείες για το παιδί.
Πανομοιότυπες μέθοδοι αναλύονται και στο ειδικά διαμορφωμένο βοήθημά μας: «Το Αλφαβητάκι στη Γραμματοχώρα», το οποίο στοχεύει στην ευχάριστη εκμάθηση του Αλφάβητου μέσω της αφήγησης ιστοριών αλλά και της εικονογράφησης των γραμμάτων.
Το παιδί καλείται να υποστηρίξει τον ήρωα του βιβλίου, ώστε να πετύχει τον σκοπό του, ολοκληρώνοντας ένα πλήθος δοκιμασιών, που στοχεύουν στην καλλιέργεια ποικίλων δεξιοτήτων.
Επίσης προτείνουμε τα ακόλουθα βιβλία:
ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ ΤΟΥΣ | Όταν το β και το δ έγιναν ιστορίες
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ | ΤΕΥΧΟΣ 1ο: Συλλαβή - Λέξη - Πρόταση Απλής Φωνοτακτικής Δομής
Και Σεμινάρια:
Eξ αποστάσεως εκπαίδευση σε μαθητές με Δυσλεξία και Μαθησιακές δυσκολίες
copyright Upbility.gr
