Ξετυλίγοντας τον αντίκτυπο του Instagram στους εφήβους

Εισαγωγή:

Σε μια εποχή που κυριαρχείται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το Instagram έχει γίνει μια εξέχουσα πλατφόρμα, ιδίως μεταξύ των εφήβων. Η οπτικά ελκυστική διεπαφή του και η τεράστια βάση χρηστών του έχουν μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι επικοινωνούν και μοιράζονται τη ζωή τους. Ωστόσο, κάτω από την επιφάνεια των φιλτραρισμένων εικόνων και των προσεκτικά επιμελημένων feeds, κρύβεται ένα πολύπλοκο ψηφιακό τοπίο που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχολογία των εφήβων.

Σε αυτή την ανάρτηση ιστολογίου, θα εμβαθύνουμε στην πιθανή βλάβη που προκαλεί το Instagram στην ψυχική υγεία και ευημερία των εφήβων, ρίχνοντας φως στα υποκείμενα ζητήματα και διερευνώντας στρατηγικές για μια πιο υγιή ψηφιακή εμπειρία.

I. Η γοητεία της τέλειας εικόνας: Ομορφιά: Αποδόμηση των μη ρεαλιστικών προτύπων ομορφιάς

Το Instagram προβάλλει έναν κόσμο αψεγάδιαστης ομορφιάς, με τους χρήστες να μοιράζονται έντονα επεξεργασμένες και φιλτραρισμένες εικόνες. Τέτοια πρότυπα μπορεί να δημιουργήσουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες και να τροφοδοτήσουν αισθήματα ανεπάρκειας μεταξύ των εφήβων. Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της έκθεσης σε εξιδανικευμένες εικόνες στο Instagram και της δυσαρέσκειας για την εικόνα του σώματος (Jongenelis et al., 2018).

II. Από το FOMO στο JOMO: Ο φόβος του να χάσεις κάτι και η χαρά του να χάσεις κάτι στο Instagram

Η συνεχής ροή ενημερώσεων του Instagram μπορεί να προκαλέσει το φόβο της έλλειψης (FOMO) στους εφήβους, οδηγώντας σε άγχος και αίσθημα ανεπάρκειας. Ωστόσο, η υιοθέτηση της Χαράς της Απουσίας (Joy of Missing Out - JOMO) και η εκμάθηση της αποσύνδεσης από την πλατφόρμα μπορεί να προάγει την ψυχική υγεία και να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις της υπερβολικής χρήσης του Instagram (Hunt et al., 2018).

III. Η παγίδα της σύγκρισης: Πώς το Instagram τροφοδοτεί την κοινωνική σύγκριση και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση

Με την εστίασή του στην προβολή των κορυφαίων στιγμών της ζωής, το Instagram μπορεί να πυροδοτήσει την κοινωνική σύγκριση μεταξύ των εφήβων. Η συνεχής έκθεση στη φαινομενικά τέλεια ζωή των άλλων μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και σε αισθήματα δυσαρέσκειας για τα δικά μας επιτεύγματα (Vogel et al., 2019).

IV. Πίσω από τα likes: Ξετυλίγοντας το κουβάρι της αναζήτησης της επικύρωσης και της αυτοεκτίμησης

Τα likes και τα σχόλια στις αναρτήσεις στο Instagram γίνονται συχνά μέτρο επικύρωσης και αυτοεκτίμησης για τους εφήβους. Η αναζήτηση της κοινωνικής επικύρωσης μπορεί να είναι εθιστική, οδηγώντας σε εξάρτηση από την εξωτερική επικύρωση και επηρεάζοντας την αυτοεκτίμηση. Η ανάπτυξη μιας υγιούς αίσθησης αυτοεκτίμησης που δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις μετρήσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχολογική ευημερία των εφήβων.

V. Ψηφιακή αποστασιοποίηση: Διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της υπερβολικής χρήσης του Instagram και της μοναξιάς

Παραδόξως, η υπερβολική χρήση του Instagram μπορεί να συμβάλει σε αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης. Παρόλο που η πλατφόρμα συνδέει τα άτομα, η επιμελημένη φύση των αναρτήσεων μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση αποσύνδεσης και μια διαστρεβλωμένη αντίληψη των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Η εξάσκηση της ψηφιακής αποστασιοποίησης και η εξισορρόπηση των διαδικτυακών δραστηριοτήτων με τις συνδέσεις εκτός σύνδεσης είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της μοναξιάς (Elhai et al., 2019).

VI. Το φαινόμενο του Influencer: Ο ψυχολογικός αντίκτυπος των φιλόδοξων προσωπικοτήτων στους εφήβους

Οι influencers του Instagram, με τον λαμπερό τρόπο ζωής τους και τις προσεκτικά καλλιεργημένες εικόνες τους, μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις αντιλήψεις των εφήβων για την ομορφιά, την επιτυχία και την ευτυχία. Ωστόσο, είναι σημαντικό για τους εφήβους να αναγνωρίσουν ότι αυτές οι εικόνες συχνά αντιπροσωπεύουν μια εξιδανικευμένη εκδοχή της πραγματικότητας και μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια την πολυπλοκότητα της καθημερινής ζωής.

VII. Διαδικτυακός εκφοβισμός και τρολάρισμα: Πλοήγηση στη σκοτεινή πλευρά της κοινωνικής αλληλεπίδρασης του Instagram

Η ανωνυμία των διαδικτυακών πλατφορμών όπως το Instagram μπορεί δυστυχώς να δώσει αφορμή για διαδικτυακό εκφοβισμό και τρολάρισμα. Οι περιπτώσεις διαδικτυακής παρενόχλησης μπορεί να έχουν σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες για τους εφήβους, οδηγώντας σε άγχος, κατάθλιψη και μειωμένη αυτοεκτίμηση. Η ευαισθητοποίηση σχετικά με την ασφάλεια στο διαδίκτυο και η προώθηση ενός υποστηρικτικού ψηφιακού περιβάλλοντος είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό των βλαβερών συνεπειών του διαδικτυακού εκφοβισμού (Tokunaga, 2010).

VIII. Από τη διαπόμπευση του σώματος στη σωματική αποδοχή: Μπορεί το Instagram να αποτελέσει καταλύτη για την αλλαγή;

Ενώ το Instagram μπορεί να διαιωνίσει την εξευτελιστική συμπεριφορά του σώματος μέσω εξιδανικευμένων προτύπων σώματος, έχει επίσης τη δυνατότητα να προωθήσει κινήματα θετικότητας του σώματος. Πολλοί χρήστες έχουν αγκαλιάσει το Instagram ως πλατφόρμα για την προώθηση διαφορετικών τύπων σώματος και την αμφισβήτηση των παραδοσιακών προτύπων ομορφιάς. Η ενθάρρυνση των συζητήσεων γύρω από τη θετικότητα του σώματος και τη συμμετοχικότητα μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της διαπόμπευσης του σώματος στην πλατφόρμα (Perloff, 2014).

IX. Τα θολά όρια της πραγματικότητας: Κατανόηση του αντίκτυπου του επεξεργασμένου και φιλτραρισμένου περιεχομένου

Η επικράτηση του επεξεργασμένου και φιλτραρισμένου περιεχομένου στο Instagram θολώνει τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας. Οι έφηβοι πρέπει να αναπτύξουν κριτικές δεξιότητες γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης για να διακρίνουν μεταξύ του αυθεντικού περιεχομένου και των εξιδανικευμένων αναπαραστάσεων. Η αναγνώριση ότι όλα όσα βλέπουν στο Instagram και σε όλες τις πλατφόρμες των social media, δεν αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια την πραγματική ζωή είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση μιας υγιούς προοπτικής.

X. Ενδυνάμωση των εφήβων: Καλλιέργεια υγιών ψηφιακών συνηθειών και προώθηση της αυτοφροντίδας

Για να αντιμετωπιστεί η πιθανή βλάβη του Instagram και των social media γενικότερα, είναι σημαντικό να ενδυναμωθούν οι έφηβοι με τις γνώσεις και τα εργαλεία για να περιηγηθούν στην πλατφόρμα με γνώμονα τον νου. Η ενθάρρυνση υγιών ψηφιακών συνηθειών, όπως ο καθορισμός ορίων, η εξάσκηση της αυτοφροντίδας, η καλλιέργεια σχέσεων εκτός σύνδεσης και η προώθηση της θετικής αυτο-ομιλίας, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ψυχολογική τους ευημερία.

Συμπέρασμα:

Η γοητεία του Instagram και των social media, ως οπτικής πλατφόρμας δεν θα πρέπει να επισκιάζει την πιθανή βλάβη που μπορεί να έχει στην ψυχολογική ευημερία των εφήβων. Αναγνωρίζοντας και κατανοώντας τις αρνητικές επιπτώσεις, μπορούμε να εργαστούμε προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός πιο υγιούς ψηφιακού περιβάλλοντος για τα νεαρά άτομα. Η ενδυνάμωση των εφήβων με στρατηγικές για την ανάπτυξη μιας υγιούς σχέσης με το Instagram, αλλά και τις υπόλοιπες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και η προώθηση της αυτοφροντίδας θα τους επιτρέψει να περιηγηθούν στην πλατφόρμα και παράλληλα να διαφυλάξουν την ψυχική υγεία σε έναν ολοένα και πιο συνδεδεμένο κόσμο.

Πρωτότυπο περιεχόμενο από την συγγραφική ομάδα του Upbility. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, στο σύνολό του ή τμημάτων του, χωρίς την αναφορά στον εκδότη. 

Best Seller Βιβλία για τον Αυτισμό:

• Πρόγραμμα ενίσχυσης επικοινωνιακών και κοινωνικών δεξιοτήτω
• Αναγνώριση, Έκφραση & Ρύθμιση Συναισθημάτων | ΒΑΣΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟBest Seller Βιβλία Ψυχολογίας:
• ΕΙΚΟΝΟΚΑΡΤΕΣ | Αναπτύσσοντας την Ενσυναίσθηση

Best Seller Βιβλία Ψυχολογίας:

• Ανακαλύπτοντας εμένα | ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ 
• Μαθαίνοντας μέσα από τα βιώματά μας
• Σκέφτομαι και βρίσκω λύση
• Παι-Ζωντας με το παιδί μέσα μας | Εγχειρίδιο δραστηριοτήτων - Τεύχος 1ο 
• Εκπαίδευση στη Θεωρία του Νου
• Μίλα μου | Ένα διδακτικό και θεραπευτικό εργαλείο
• Μαθαίνω να ελέγχω το στρες

Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρουν:

• Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή / Oppositional Defiant Disorder - ODD 
• Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σε παιδιά κι εφήβους
• Σύνδρομο Tourette 
• Δυσφορία φύλου 
• Κατάθλιψη σε παιδιά και εφήβους

Παραπομπές:

• Jongenelis, M. I., Byrne, S. M., & Pettigrew, S. (2018). Biased image processing in body dissatisfaction: Evidence from biologically based cues. Body image, 24, 137-142.
• Hunt, M. G., Marx, R., Lipson, C., & Young, J. (2018). No more FOMO: Limiting social media decreases loneliness and depression. Journal of Social and Clinical Psychology, 37(10), 751-768.
• Vogel, E. A., Rose, J. P., Roberts, L. R., & Eckles, K. (2019). Social comparison, social media, and self-esteem. Psychology of Popular Media Culture, 8(3), 364-379.
• Elhai, J. D., Dvorak, R. D., Levine, J. C., & Hall, B. J. (2019). Fear of missing out, need for touch, anxiety and depression are related to problematic smartphone use. Computers in Human Behavior, 93, 322-328.
• Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26(3), 277-287.
• Perloff, R. M. (2014). Social media effects on young women’s body image concerns: Theoretical perspectives and an agenda for research. Sex Roles, 71(11-12), 363-377.