Η αναγνωστική ευχέρεια αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της αναγνωστικής διαδικασίας.
Ένας μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες που υστερεί στην ανάγνωση ενός κειμένου, υστερεί σημαντικά και στην κατανόησή του. Τα χαρακτηριστικά της ελλιπούς αναγνωστικής κατανόησης του κειμένου από έναν μαθητή με δυσκολίες είναι τα εξής:
- Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί, κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.
- Δεν μπορεί να διακρίνει ποιες είναι οι σημαντικές και ποιες οι ασήμαντες πληροφορίες ενός κειμένου.
- Δεν μπορεί να κατανοήσει και να οργανώσει τις πληροφορίες.
- Δεν μπορεί να ανακαλέσει τις ήδη υπάρχουσες πληροφορίες.
- Δεν μπορεί να βρει τις λέξεις- κλειδιά που θα τον βοηθήσουν στην κατανόηση.
- Δεν μπορεί να εντοπίσει την κεντρική ιδέα του κειμένου.
- Δεν μπορεί να απομονώσει τις πληροφορίες που δεν ταιριάζουν νοηματικά στο κείμενο.
- Δεν μπορεί να προβλέψει τη συνέχεια μιας ιστορίας.
- Δεν έχει πλούσιο λεξιλόγιο.
- Δυσκολεύεται στη δημιουργία νοητικών παραστάσεων.
- Αδυνατεί να χρησιμοποιήσει μεταγνωστικές στρατηγικές.
- Παρουσιάζει αδυναμία στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Το αποτέλεσμα των παραπάνω χαρακτηριστικών είναι αρκετά:
- Υπάρχει η άρνηση του μαθητή να διαβάσει τις προτάσεις ή το κείμενο που του δίνεται.
- Πολλές φορές δε διαβάζει καν τον τίτλο.
- Δε δείχνει ενδιαφέρον στα θεωρητικά μαθήματα.
- Δεν μπαίνει στη διαδικασία να διαβάσει και να κατανοήσει το οποιοδήποτε κείμενο.
- Σε αυτά τα κείμενα υπάρχει κάποια σχετική ακαταστασία από το παιδί, στην προσπάθειά του να ακολουθήσει τη ροή του κειμένου, να χρωματίσει τα σημαντικότερα και να γράψει τις λέξεις- κλειδιά.
Για τη στήριξη, εκπαίδευση και βελτίωση της αναγνωστικής κατανόησης, χρειάζονται τα απαραίτητα και κατάλληλα εργαλεία παρέμβασης. Στόχος τους είναι μέσα από δομημένες δραστηριότητες, όπως η αναγνώριση, διάκριση, ανάλυση και σύνθεσης λέξεων και προτάσεων μέσω της οπτικής και ακουστικής διόδου, η διαβαθμισμένη δυσκολία κειμένων, η απλοποίηση κειμένων και γραφοκινητικές δραστηριότητες, να εκπαιδεύσουν τα παιδιά ώστε να η αναγνωστική τους ικανότητα να φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο.
Τα εργαλεία παρέμβασης είναι τα εξής:
- Ανάπτυξη Αναγνωστικών Δεξιοτήτων:
- Συλλαβή – Λέξη – Πρόταση Απλής Φωνοτακτικής Δομής
- Συλλαβή – Λέξη – Πρόταση Σύνθετης Φωνοτακτικής Δομής
- Ανάγνωση και Επεξεργασία Κειμένων
- Δραστηριότητες για την Ανάπτυξη της Αναγνωστικής Κατανόησης Κειμένου – Στρατηγικές Παρέμβασης βασισμένες στις θεματικές ενότητες των σχολικών βιβλίων της Ιστορίας (Γ΄ Δημοτικού έως και Γ΄ Γυμνασίου)
Τα παραπάνω εργαλεία στοχεύουν σε δραστηριότητες που ενισχύουν την οπτική και ακουστική αντίληψη, στην ανάπτυξη λεξιλογίου, στην ενίσχυση της μνήμης, στην ταχύτητα επεξεργασίας, στις γραφοκινητικές δραστηριότητες, όπως αντιγραφή, απάντηση ερωτήσεων και περίληψης και στην εύρεση βημάτων για την άμεση κατανόηση των κειμένων. Όλα αυτά είναι τα πλέον απαραίτητα για τις γνωστικές διαδικασίες της αναγνωστικής ικανότητας.
Δημητριάδου Ιωάννα - Ειδική Παιδαγωγός BSc, PgD
Η κα Δημητριάδου είναι εισηγήτρια του σεμιναρίου΅
- Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας - Ουσιαστικά Ένας οδηγός παρέμβασης της Δυσορθογραφίας με πρακτικές οδηγίες και συμβουλές
- Εκμάθηση των λέξεων υψηλής συχνότητας
Πηγές:
¨Η ανάγνωση¨, Πόρποδας, Δ. Κωνσταντίνος (2004)
¨Κεφάλαιο 5ο: Ενίσχυση της αναγνωστικής ικανότητας¨, Αντωνίου Φαίη (2005),
¨ Η αλφαβήτα που μπερδεύει¨, Παντελιάδου Σουζάνα (2015)
¨Ανάπτυξη Αναγνωστικών Δεξιοτήτων¨, Κασσωτάκη, Α. (2016)
¨Δραστηριότητες για την Ανάπτυξη της Αναγνωστικής Ικανότητας Κατανόησης Κειμένου-Στρατηγικές Παρέμβασης βασισμένες στις θεματικές ενότητες των σχολικών βιβλίων της Ιστορίας, Δημητριάδου, Ι. (2016)
