Η διαταραχή πανικού, εξ ορισμού, αφορά την επαναλαμβανόμενη και απροσδόκητη εμφάνιση κρίσεων πανικού που συνοδεύεται από επίμονες ανησυχίες για μελλοντικά επεισόδια και σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά για την αποφυγή αυτών των επεισοδίων[^1^]. Αν και συνήθως συνδέεται με τους ενήλικες, είναι επιτακτική ανάγκη να σημειωθεί ότι τα παιδιά δεν έχουν ανοσία. Η αναγνώρισή του στον παιδιατρικό πληθυσμό είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη παρέμβαση.
Νευροβιολογικές βάσεις της διαταραχής πανικού στα παιδιά
Τα παιδιά με διαταραχή πανικού μπορεί συχνά να περιηγούνται σε μια ταραχώδη θάλασσα ανισορροπιών νευροδιαβιβαστών και αυξημένης νευρικής δραστηριότητας.
Ανισορροπίες νευροδιαβιβαστών
Σεροτονίνη, νορεπινεφρίνη και GABA: Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ανισορροπίες σε αυτούς τους νευροδιαβιβαστές μπορούν να συμβάλουν στις κρίσεις πανικού[^2^].
Αμυγδαλή και υποθάλαμος
Κεντρικές για την αντίδρασή μας "μάχη ή φυγή", αυτές οι δομές μπορεί να απορρυθμιστούν, οδηγώντας στις εκδηλώσεις που παρατηρούνται στη διαταραχή πανικού[^3^].
Δομή και λειτουργία του εγκεφάλου
Μελέτες που χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία και μαγνητική τομογραφία fMRI έχουν παρατηρήσει διαφορές στις δομές και τις λειτουργίες του εγκεφάλου των παιδιών με διαταραχή πανικού[^19^].
Ο προμετωπιαίος φλοιός, υπεύθυνος για τη λήψη αποφάσεων και τη ρύθμιση των συναισθημάτων, συχνά παρουσιάζει μειωμένη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια κρίσεων πανικού[^20^].
Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες
Τόσο τα γονίδια όσο και το περιβάλλον διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση και την εξέλιξη της διαταραχής πανικού στα παιδιά.
Γενετική προδιάθεση
Το οικογενειακό ιστορικό αγχωδών διαταραχών μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο, με εκτιμήσεις κληρονομικότητας που κυμαίνονται από 30% έως 40%[^4^].
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Τραυματικά γεγονότα, όπως η σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση, μπορεί να επιταχύνουν τη διαταραχή πανικού[^5^]. Οι χρόνιοι στρεσογόνοι παράγοντες, ειδικά όταν συνδυάζονται με γενετικές ευπάθειες, αυξάνουν ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο[^6^].
Προγεννητικοί και περιγεννητικοί παράγοντες
Επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού έχουν ενοχοποιηθεί για την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης διαταραχής πανικού αργότερα στην παιδική ηλικία[^21^].
Παράγοντες όπως το κάπνισμα της μητέρας, ο πρόωρος τοκετός και το χαμηλό βάρος γέννησης μπορούν δυνητικά να συμβάλουν[^22^].
Αντιξοότητες της παιδικής ηλικίας
Πέρα από το τραύμα, αντιξοότητες όπως ο εκφοβισμός, το διαζύγιο των γονέων ή ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση διαταραχής πανικού σε ευαίσθητα παιδιά[^23^].
Συμπτωματολογία και κλινική παρουσίαση
Η παρουσίαση της διαταραχής πανικού στα παιδιά είναι ένα μείγμα σωματικών, ψυχολογικών και συμπεριφορικών συμπτωμάτων.
Σωματικά συμπτώματα
Εκδηλώσεις όπως αίσθημα παλμών, εφίδρωση και τρέμουλο δεν είναι ασυνήθιστες[^7^].
Τα παιδιά μπορεί επίσης να περιγράψουν αισθήματα που μοιάζουν με πνιγμό, κλιμακώνοντας περαιτέρω την αγωνία τους.
Ψυχολογικά συμπτώματα
Βαθείς φόβοι, όπως ο φόβος της επικείμενης καταστροφής ή της απώλειας του ελέγχου, κυριαρχούν στις σκέψεις τους[^8^].
Συμπεριφορικά συμπτώματα
Τα παιδιά μπορεί να αποφεύγουν ορισμένα μέρη ή καταστάσεις για να μην προκαλέσουν κρίσεις πανικού[^9^].
Διαφορική διάγνωση
Συμπτώματα όπως αίσθημα παλμών ή δύσπνοια μπορεί να μιμούνται άλλες καταστάσεις όπως άσθμα ή καρδιακά προβλήματα[^24^].
Συνοσηρότητες που σχετίζονται με τη διαταραχή πανικού στα παιδιά
Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (GAD)
Τα αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα καθιστούν τη διαφοροποίηση ζωτικής σημασίας[^10^].
Κατάθλιψη
Η αλληλεπίδραση μεταξύ της διαταραχής πανικού και των καταθλιπτικών επεισοδίων έχει τεκμηριωθεί επαρκώς[^11^].
Άλλες φοβίες
Συγκεκριμένες φοβίες μπορεί να συνυπάρχουν[^12^].
Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ)
Οι τελετουργίες της ΙΨΔ μπορεί να εκληφθούν λανθασμένα ως συμπεριφορές αποφυγής που παρατηρούνται στη διαταραχή πανικού[^25^].
Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
Τα παιδιά που έχουν βιώσει τραυματικά γεγονότα μπορεί να αναπτύξουν μετατραυματική διαταραχή του μετατραυματικού στρες, η οποία έχει επικάλυψη συμπτωμάτων με τη διαταραχή πανικού, αλλά απαιτεί διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση[^26^]
Θεραπευτικές μέθοδοι και παρεμβάσεις
Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT)
Τεχνικές όπως η γνωστική αναδιάρθρωση έχουν δείξει αποτελεσματικότητα σε παιδιατρικούς πληθυσμούς[^13^].
Η θεραπεία έκθεσης μπορεί επίσης να είναι ευεργετική[^14^].
Φαρμακολογικές παρεμβάσεις
Οι SSRI έχουν εγκριθεί για τη θεραπεία της διαταραχής πανικού σε παιδιά[^15^].
Οι βενζοδιαζεπίνες χρησιμοποιούνται με προσοχή δεδομένου του κινδύνου εξάρτησης[^16^].
Εναλλακτικές θεραπείες
Τεχνικές όπως η ενσυνειδητότητα έχουν δείξει ότι υπόσχονται πολλά[^17^].
Η βιοανάδραση μπορεί να χρησιμεύσει ως συμπληρωματική προσέγγιση[^18^].
Παρεμβάσεις με βάση την οικογένεια
Η οικογένεια διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάρρωση του παιδιού[^27^].
Παρεμβάσεις με βάση το σχολείο
Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και οι σχολικές θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στη διαχείριση της διαταραχής πανικού[^29^].
Συμπέρασμα
Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού στα παιδιά είναι υψίστης σημασίας. Οι νευροβιολογικοί, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες διαμορφώνουν μια σύνθετη εικόνα, η οποία απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση της φροντίδας. Η έγκαιρη και ολοκληρωμένη παρέμβαση παραμένει το κλειδί, προσφέροντας στα παιδιά μια πολλά υποσχόμενη πορεία προς μια ισορροπημένη και γεμάτη ζωή.
Πρωτότυπο περιεχόμενο από την συγγραφική ομάδα του Upbility. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, στο σύνολό του ή τμημάτων του, χωρίς την αναφορά στον εκδότη.
Best Seller Βιβλία Ψυχολογίας:
- Ανακαλύπτοντας εμένα | ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
- Μαθαίνοντας μέσα από τα βιώματά μας
- Σκέφτομαι και βρίσκω λύση
- Παι-Ζωντας με το παιδί μέσα μας | Εγχειρίδιο δραστηριοτήτων - Τεύχος 1ο
- Εκπαίδευση στη Θεωρία του Νου
- Μίλα μου | Ένα διδακτικό και θεραπευτικό εργαλείο
- Μαθαίνω να ελέγχω το στρες
Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρουν:
- Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή / Oppositional Defiant Disorder - ODD
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σε παιδιά κι εφήβους
- Σύνδρομο Tourette
- Δυσφορία φύλου
- Κατάθλιψη σε παιδιά και εφήβους
Αναφορές:
-
Pine, D. S., & Klein, R. G. (2008). Panic disorder in children and adolescents. ↩
-
Beesdo, K., Lau, J. Y., Guyer, A. E., McClure-Tone, E. B., Monk, C. S., Nelson, E. E., ... & Pine, D. S. (2009). Common and distinct amygdala-function perturbations in depressed vs anxious adolescents. ↩
-
Bandelow, B., & Michaelis, S. (2015). Epidemiology of anxiety disorders in the 21st century. ↩
-
Goodwin, R. D., Fergusson, D. M., & Horwood, L. J. (2004). Early anxious/withdrawn behaviours predict later internalising disorders. ↩
-
Hamilton, J. L., Alloy, L. B., & Abramson, L. Y. (2016). The adolescent onset of depression: A longitudinal examination of life stress. ↩
-
Craske, M. G., & Waters, A. M. (2005). Panic disorder, phobias, and generalized anxiety disorder. ↩
-
Storch, E. A., Abramowitz, J., & Goodman, W. K. (2008). Where does obsessive-compulsive disorder belong in DSM-V?. ↩
-
Cohen, J. A., & Scheeringa, M. S. (2009). Post-traumatic stress disorder diagnosis in children: challenges and promises. ↩
-
Silverman, W. K., Kurtines, W. M., Jaccard, J., & Pina, A. A. (2009). Directionality of change in youth anxiety treatment involving parents: an initial examination. ↩
-
Ginsburg, G. S., Siqueland, L., Masia-Warner, C., & Hedtke, K. A. (2004). Anxiety disorders in children and their families: Implications for treatment and prevention. ↩
-
Neil, A. L., & Christensen, H. (2009). Efficacy and effectiveness of school-based prevention and early intervention programs for anxiety. ↩
