Τα όρια είναι ένας τρόπος για να αναγνωρίζουμε τις ανάγκες μας, να θέτουμε ρεαλιστικές προσδοκίες και να διδάξουμε στους άλλους πώς να μας συμπεριφέρονται. Είναι μια μορφή αυτοφροντίδας και αγάπης για τον εαυτό μας που μας επιτρέπει να προστατεύσουμε την ενέργεια και την ψυχολογική μας υγεία. Η έλλειψη ορίων προκαλεί έλλειψη σεβασμού.
Τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι δεν προσπαθούν να παραβιάσουν τα όριά μας - απλώς δεν γνωρίζουν ποια είναι. Μερικές φορές, αυτό συμβαίνει επειδή δεν είμαστε ξεκάθαροι με τον εαυτό μας ή με άλλους ανθρώπους σχετικά με το τι θέλουμε ή χρειαζόμαστε.
Παρακάτω αναλύονται επτά τύποι ορίων. Η κατανόηση κάθε τύπου μπορεί να μας βοηθήσει να ξεκαθαρίσουμε τα συγκεκριμένα όρια που μπορεί να χρειαζόμαστε.
1. Φυσικά όρια
Τα φυσικά όρια προστατεύουν το χώρο και το σώμα σας, το δικαίωμά σας να μην σας αγγίζουν, να έχετε ιδιωτικότητα και να καλύψετε τις φυσικές σας ανάγκες όπως η ξεκούραση ή το φαγητό. Ένα φυσικό όριο ορίζει ξεκάθαρα ότι το σώμα και ο προσωπικός σας χώρος ανήκουν σε εσάς.
Είναι εντάξει να ενημερώνετε τους ανθρώπους ότι δεν θέλετε να σας αγγίζουν ή ότι χρειάζεστε περισσότερο χώρο. Είναι επίσης εντάξει να πείτε ότι πεινάτε ή ότι πρέπει να ξεκουραστείτε.
Τα υγιή φυσικά όρια μπορεί να ακούγονται ως εξής:
"Είμαι πραγματικά κουρασμένος. Πρέπει να ξεκουραστώ τώρα."
"Δεν μου αρέσουν οι αγκαλιές."
"Πρέπει να φάω. Πάω να πάρω κάτι."
"Είμαι αλλεργικός στο ...., οπότε δεν μπορούμε να το έχουμε στο σπίτι μας."
"Όχι. Δεν θέλω να με αγγίξεις έτσι."
"Μην μπεις στο δωμάτιό μου χωρίς να με ρωτήσεις πρώτα."
2. Σεξουαλικά όρια
Τα σεξουαλικά όρια προστατεύουν το δικαίωμά σας στη συγκατάθεση, να ζητάτε αυτό που σας αρέσει σεξουαλικά και στην ειλικρίνεια σχετικά με το σεξουαλικό ιστορικό του συντρόφου σας. Καθορίζουν τι είδους σεξουαλική επαφή και οικειότητα θέλετε, πόσο συχνά, πότε, πού και με ποιον. Τα υγιή σεξουαλικά όρια περιλαμβάνουν τη συγκατάθεση, τη συμφωνία, τον σεβασμό, την κατανόηση των προτιμήσεων και των επιθυμιών και την ιδιωτικότητα.
Τα υγιή σεξουαλικά όρια περιλαμβάνουν:
- Ζητάμε συγκατάθεση
- Συζητάμε και ζητάμε αυτό που μας ευχαριστεί
- Λέμε όχι σε πράγματα που δεν μας αρέσουν ή που μας πληγώνουν
- Προστατεύουμε την ιδιωτική ζωή του άλλου ατόμου
3. Συναισθηματικά όρια
Τα συναισθηματικά όρια προστατεύουν το δικαίωμά σας να έχετε τα δικά σας συναισθήματα και σκέψεις, να μην επικρίνεστε ή να ακυρώνετε τα συναισθήματά σας και να μην χρειάζεται να φροντίζετε τα συναισθήματα των άλλων. Eίστε υπεύθυνοι για τα δικά σας συναισθήματα, αλλά δεν είστε υπεύθυνοι για το πώς νιώθουν οι άλλοι.
Ο σεβασμός των συναισθηματικών ορίων σημαίνει την επικύρωση των συναισθημάτων των άλλων και τη διασφάλιση ότι σέβεστε την ικανότητά τους να λαμβάνουν συναισθηματικές πληροφορίες.
Μπορεί να ακούγεται σαν:
"Όταν μοιράζομαι τα συναισθήματά μου μαζί σου και δέχομαι κριτική, με κάνει να κλείνομαι τελείως. Μπορώ να μοιραστώ μαζί σου μόνο αν είσαι σε θέση να μου απαντήσεις με σεβασμό."
"Λυπάμαι πολύ που περνάς τόσο δύσκολα. Αυτή τη στιγμή, δεν είμαι σε θέση να λάβω όλες αυτές τις πληροφορίες." "Πιστεύεις ότι μπορούμε να επιστρέψουμε σε αυτήν τη συζήτηση αργότερα;"
"Δυσκολεύομαι και πρέπει πραγματικά να μιλήσω. Μπορείς να με ακούσεις αυτή τη στιγμή;"
"Πραγματικά δεν μπορώ να μιλήσω γι' αυτό τώρα. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή."
Οι παραβιάσεις των συναισθηματικών ορίων περιλαμβάνουν:
- Απόρριψη και κριτική των συναισθημάτων
- Όταν θέτουμε ερωτήσεις που δεν είναι κατάλληλες για τη σχέση
- Όταν ζητάμε από τους ανθρώπους να δικαιολογήσουν τα συναισθήματά τους
- Όταν υποθέτουμε ότι γνωρίζουμε πώς νιώθουν οι άλλοι άνθρωποι
- Όταν λέμε στους άλλους πώς αισθάνονται
- "Συναισθηματική εκφόρτωση" σε ανθρώπους χωρίς την άδειά τους
- Όταν μοιραζόμαστε ακατάλληλες συναισθηματικές πληροφορίες με τα παιδιά μας
4. Πνευματικά όρια
Τα πνευματικά όρια προστατεύουν το δικαίωμά σας να πιστεύετε σε αυτό που θέλετε, όπως θέλετε και να ασκείτε τις πνευματικές ή θρησκευτικές σας πεποιθήσεις. Αναφέρονται στις σκέψεις, τις ιδέες και την περιέργειά σας. Τα υγιή πνευματικά όρια περιλαμβάνουν τον σεβασμό για τις ιδέες των άλλων ανθρώπων και μπορούν να παραβιαστούν όταν οι σκέψεις και η περιέργειά σας κλείνουν, απορρίπτονται ή υποτιμώνται. Ο σεβασμός και η προθυμία για διάλογο και κατανόηση είναι σημαντικά εδώ.
Τα υγιή διανοητικά όρια σημαίνουν επίσης να εξετάσουμε αν είναι ή όχι η κατάλληλη στιγμή για να μιλήσουμε για κάτι.
Μπορεί να ακούγονται σαν:
"Ξέρω ότι διαφωνούμε, αλλά δεν θα σε αφήσω να με απαξιώνεις έτσι."
"Θα ήθελα να μιλήσω για αυτό περισσότερο, αλλά δεν νομίζω ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή."
"Όταν μιλάμε για αυτό, πάντα τσακωνόμαστε. Νομίζω ότι είναι καλή ιδέα να αποφύγουμε τη συζήτηση αυτή τη στιγμή."
"Μπορώ να σεβαστώ ότι έχουμε διαφορετικές απόψεις για αυτό".
Είναι σημαντικό να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τη διαφορά μεταξύ υγιούς και ανθυγιεινού λόγου. Εάν κάποιος μοιράζεται μια εγγενώς επιβλαβή άποψη -δηλαδή, ρατσισμό, σεξισμό, ξενοφοβία, ομοφοβία κ.λπ.- τότε έχετε κάθε δικαίωμα να διευκρινίσετε τα όριά σας, να τα θέσετε με τον δικό σας τρόπο. Μπορείτε να διευκρινίσετε στο άλλο άτομο ότι δεν ανέχεστε τέτοιου είδους συνομιλίες, αποστασιοποιηθείτε ή αποκόψετε. Δεν χρειάζεται να έχετε "πνευματική" συζήτηση με κάποιον που παραβιάζει εσάς ή άλλους ανθρώπους.
5. Υλικά όρια
Τα υλικά όρια προστατεύουν τους οικονομικούς πόρους και τα υπάρχοντά σας, το δικαίωμά σας να ξοδεύετε τα χρήματά σας όπως επιλέγετε, να μην δίνετε ή να δανείζετε τα υπάρχοντά σας εάν δεν το θέλετε και το δικαίωμά σας να πληρώνεστε από έναν εργοδότη όπως έχει συμφωνηθεί. Το να έχετε όρια στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα υλικά σας είναι υγιές και αποτρέπει τη δυσαρέσκεια με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν:
"Δεν μπορώ να σου δανείσω το αυτοκίνητό μου."
"Δεν μπορώ να σου δανείσω άλλα χρήματα. Θα χαρώ να σε βοηθήσω με άλλο τρόπο."
"Σίγουρα! Μπορώ να σου δανείσω το φόρεμά μου, απλά το χρειάζομαι πίσω μέχρι την Παρασκευή."
Τα υλικά όρια παραβιάζονται όταν τα πράγματά μας καταστρέφονται, δεν επιστρέφονται ή όταν «δανείζονται» πολύ συχνά. Μια άλλη υλική παραβίαση είναι η χρήση υλικών (χρήματα και περιουσιακά στοιχεία) για τη χειραγώγηση και τον έλεγχο των σχέσεων.
6. Χρονικά όρια
Τα χρονικά όρια προστατεύουν τον τρόπο που περνάτε το χρόνο σας. Σας προστατεύουν από το να συμφωνήσετε να κάνετε πράγματα που δεν θέλετε να κάνετε, να χάσετε τον χρόνο σας από τους ανθρώπους και να καταπονηθείτε. Ο χρόνος σας είναι πολύτιμος και είναι σημαντικό να τον προστατεύσετε. Ο καθορισμός χρονικών ορίων είναι απίστευτα σημαντικός στην εργασία, στο σπίτι και κοινωνικά. Το να θέσετε χρονικά όρια σημαίνει να κατανοείτε τις προτεραιότητές σας και να αφιερώνετε αρκετό χρόνο για τους πολλούς τομείς της ζωής σας χωρίς να δεσμεύεστε υπερβολικά. Όταν κατανοείτε τις προτεραιότητές σας, είναι πολύ πιο εύκολο να περιορίσετε τον χρόνο που δίνετε σε άλλους ανθρώπους.
Τα υγιή χρονικά όρια μπορεί να ακούγονται ως εξής:
"Δεν μπορώ να έρθω σε αυτή την εκδήλωση αυτό το Σαββατοκύριακο."
"Μπορώ να μείνω μόνο μια ώρα."
"Έχεις χρόνο να συνομιλήσεις σήμερα;"
"Θα ήθελα πολύ να βοηθήσω, αλλά θα δεσμευόμουν υπερβολικά."
"Τις Κυριακές έχουμε οικογενειακό χρόνο, οπότε δεν θα τα καταφέρουμε."
"Είμαι στην ευχάριστη θέση να βοηθήσω σε αυτό. Η τιμή ανά ώρα είναι..."
Τα χρονικά όρια που παραβιάζονται μοιάζουν με:
- το να ζητάμε από επαγγελματίες τον χρόνο τους χωρίς να τους πληρώσουμε
- να ζητάμε χρόνο από τους ανθρώπους
- να κρατάμε τους ανθρώπους σε συζητήσεις ή εργασίες για περισσότερο από ό,τι τους είχαμε πει
- να εμφανιζόμαστε αργά ή να ακυρώνουμε άτομα επειδή δεσμευτήκαμε υπερβολικά
- να επικοινωνούμε με άτομα όταν γνωρίζουμε ότι δεν είναι διαθέσιμα
7. Αδιαπραγμάτευτα όρια
Τα αδιαπραγμάτευτα όρια είναι συνθήκες που πρέπει οπωσδήποτε να έχετε για να αισθάνεστε ασφαλείς. Συνήθως αφορούν θέματα ασφάλειας όπως η σωματική βία, η συναισθηματική κακοποίηση, η χρήση ουσιών, η αφοσίωση/πίστη και προβλήματα υγείας που απειλούν τη ζωή.
Όσο περισσότερο βάζουμε όρια, τόσο περισσότερο τα αναγνωρίζουμε. Θέτοντας όρια, βοηθάμε τους ανθρώπους να φανερώνονται σε εμάς και γινόμαστε επίσης ορατοί σε αυτούς.
Αλίκη Κασσωτάκη
Copyright upbility.gr 2022
Πηγές:
https://betterboundariesworkbook.com
https://www.mindbodygreen.com
