Πώς η Γραμματική Συμβάλλει στην Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας

Η Δυσορθογραφία είναι μια μαθησιακή δυσκολία στην ορθογραφία.

Συνήθως, είναι συνδεδεμένη με το φαινόμενο της Δυσλεξίας (σε ποσοστό 20%) και συνδεδεμένη με το φαινόμενο της Δυσγραφίας (σε ποσοστό 70%). Η Δυσορθογραφία μπορεί να υπάρχει και από μόνη της. Τα παιδιά με Δυσορθογραφία κάνουν αρκετά λάθη στο θέμα (θεματική ορθογραφία), που οφείλονται κυρίως στην αδυναμία βραχυπρόθεσμης μνήμης και οπτικής ικανότητας. Τα περισσότερα, όμως, λάθη βρίσκονται στο καταληκτικό κομμάτι των λέξεων (γραμματική ορθογραφία). Τα παιδιά, ενώ γνωρίζουν και κατανοούν τους γραμματικούς κανόνες, αδυνατούν να τους εφαρμόσουν γραπτώς, όταν τους ζητηθεί.

(Bettelheim, B. & Zelan, K. 1981, Snowling, M. & Stackhouse, J., 1997, Αθανασιάδη, Ε. 2001)

Χαρακτηριστικά παιδιών με Δυσορθογραφία

Το παιδί για να έχει τη δυνατότητα να γράφει μια λέξη με σωστή ορθογραφία, θα πρέπει να τη προφέρει σωστά, να τη χωρίζει σε θέμα και κατάληξη, να τη οπτικοποιεί και να την αποθηκεύει στη μνήμη. Ένα παιδί, όμως, που στερείται από τις δεξιότητες που του επιτρέπουν να γράφει ορθογραφημένα, παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Αντιστρέφει και παραλείπει γράμματα, συλλαβές και λέξεις.
• Προσθέτει φθόγγους και συλλαβές μέσα στις λέξεις, χωρίς λόγο.
• Αντικαθιστά τα γράμματα μέσα στις λέξεις που μοιάζουν ακουστικά ή οπτικά

(π.χ. β-φ, θ-φ, κ-χ, γ-χ).

• Παρουσιάζει καθρεπτική γραφή (π.χ. ε-3, 9-6, β-8).
• Παρουσιάζει ανομοιότητα γραμμάτων κατά τη διάρκεια γραφής πάνω σε γραμμές.
• Το παρουσιαστικό του γραπτού εμφανίζεται, συνήθως,

με μουντζούρες και σχετική ακαταστασία.

• Κάνει συχνή χρήση της γόμας.
• Ενώνει το ουσιαστικό με την αντωνυμία (π.χ. το δωμάτιότου).
• Κάνει λάθη στο καταληκτικό κομμάτι της λέξης.
• Κάνει λάθη στις εξαιρέσεις των καταλήξεων (π.χ. ρήματα σε –αίνω και –ένω, επίθετα σε –ικός, -εικός και –υκός).
• Κάνει λάθη στο θεματικό κομμάτι της λέξης.
• Χρησιμοποιεί με λάθος τρόπο τα κεφαλαία γράμματα μέσα στη λέξη.
• Ξεχνάει να ξεκινήσει με κεφαλαίο την πρόταση ή την πρόταση μετά από την τελεία.
• Παραλείπει τα σημεία στίξης και τους τόνους.
• Κάνει συντακτικά λάθη.
• Παρουσιάζει αδυναμία στο κομμάτι της αυτοδιόρθωσης.
• Δεν αναγνωρίζει πάντα τα λάθη του.
• Εμφανίζει δυσκολίες στο κομμάτι της αντιγραφής.

(Ehri, 1987, Adams, M.J., 1990, Bailet, 1991, Παντελιάδου, 2000, Μαυρομμάτη, Δ. 2004, Μήτσιου, 2006)

Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας μέσω της Γραμματικής

Οι κανόνες της Γραμματικής αποτελούν τη βάση για να μάθει ένα παιδί να γράφει ορθογραφημένα. Τα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης, όπως η φωνολογία, η μορφολογία, η σύνταξη και η σημασιολογία περιλαμβάνονται στη Γραμματική. Οπότε, η αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας μέσω της Γραμματικής αποτελεί τον καλύτερο οιωνό για την ελαχιστοποίηση των λαθών μέσα σε ένα κείμενο.

Τα βήματα που ακολουθούνται για την αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας

είναι τα εξής:

Βήμα 1^ο:

Μορφολογία – Κλίση: Ουσιαστικά – Επίθετα – Ρήματα (Κασσωτάκη, Α., 2015).

Το παιδί κατανοεί τη μορφή και τη δομή της ελληνικής γλώσσας.

Η ανάπτυξη, η επεξεργασία και η ανάλυση βασικών στοιχείων του προφορικού λόγου, σε επίπεδο κλίσης αποτελούν το πρώτο σημαντικό σκαλοπάτι, για το πέρασμα στο γραπτό λόγο που αφορά τα βασικά μέρη του λόγου.

Βήμα 2^ο:

Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας μέσω της Γραμματικής:

Ουσιαστικά – Επίθετα – Ρήματα

Με τη χρήση πολυαισθητηριακών μεθόδων, το παιδί μαθαίνει να διαβάζει και να κλίνει τα βασικά μέρη του λόγου. Μαθαίνει να θυμάται, να γράφει και να συντάσσει σωστά τις καταλήξεις των ουσιαστικών, επιθέτων και ρημάτων, μαζί με τις εξαιρέσεις τους και να τα χρησιμοποιεί μέσα στο γραπτό λόγο.

Βήμα 3^ο:

Βιωματικά – Διαδραστικά Παιχνίδια: Άρθρα- Ουσιαστικά – Επίθετα – Ρήματα

(Υπό Έκδοση)

Τα συγκεκριμένα παιχνίδια αποτελούν το τελευταίο βήμα για την αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας. Με συγκεκριμένες οδηγίες και με διάφορα υλικά το παιδί μαζί με τη βοήθεια του ενήλικα συμμετέχει στη δημιουργία αυτών των παιχνιδιών. Τα παιχνίδια αφορούν τις καταλήξεις των ουσιαστικών, επιθέτων και ρημάτων, καθώς και τις εξαιρέσεις τους. Έτσι, το παιδί αντιλαμβάνεται με πιο εποικοδομητικό και διαδραστικό τρόπο το καταληκτικό κομμάτι των λέξεων, καθώς τα φτιάχνει το ίδιο. Επίσης, δίνεται η ευκαιρία στον ενήλικα να δει τι έχει καταλάβει και τι έχει εμπεδώσει το παιδί. Αυτά τα παιχνίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν όσες φορές επιθυμούν οι παίχτες που συμμετέχουν.

Επίλογος

Το φαινόμενο της Δυσορθογραφίας ταλαιπωρεί πολύ τα παιδιά με δυσλεξία και μαθησιακές δυσκολίες. Το υλικό που θα χρησιμοποιήσει ο κάθε θεραπευτής, καθώς και ο εμπλουτισμός γνώσεων έχουν τον πρωταρχικό ρόλο στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Η σωστή ενημέρωση, καθοδήγηση και αντιμετώπιση βοηθούν τα παιδιά να γίνουν λειτουργικά και να ανακτήσουν την αυτοπεποίθησή τους, καθώς η γραφή αποτελεί ένα σημαντικό τρόπο έκφρασης.

Το Πακέτο "Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας μέσω της Γραμματικής | ΠΑΚΕΤΟ 5 EBOOKS" αποτελεί μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία παρέμβασης και απευθύνεται σε ειδικούς, εκπαιδευτικούς και γονείς. Περιλαμβάνει περισσότερα από 1.000 φύλλα εργασίας και διαδραστικές ασκήσεις, δομημένα ανά ενότητα, με διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας και πλούσια σε οπτικά ερεθίσματα και παραλλαγές.

Δημητριάδου Ιωάννα - Ειδική Παιδαγωγός BSc, PgD 

Η Ιωάννα Δημητριάδου είναι συγγραφέας του eBook "Γραμματική με μια άλλη οπτική" 

Δίδυμα και Δυσαναγνωσία 2  

Best Seller :  Γραπτός Λόγος | Περιλήψεις

Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας | Λέξεις της Ίδιας Οικογένειας

Είναι επίσης εισηγήτρια του Σεμιναρίου on Demand : Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας - Ουσιαστικά 

Βιβλιογραφία:

Bettelheim, B. & Zelan, K. (1981). On learning to read. Penguin Books, London.

Ehri, L.C. (1987). Learning to read and spell words, M.L. Wolraich & Rou (Eds.).

Snowling, M. and Stackhouse, J., (1997). Dyslexia Speech and Language: A practitioner’s Handbook, Whurr, Publishers, London.

Adams, M.J. (1990). Beginning to read: Thinking and learning about print. Cambridge, MIT Press.

Bailet, L.L. (1991). Development and disorders of spelling in the beginning school years. A.M. Bain, L.L. Bailet , & L.C. (Eds.).

Αθανασιάδη, Ε. (2001): Η Δυσλεξία και πώς αντιμετωπίζεται, Εκδόσεις, Καστανιώτη

Παντελιάδου, Σ. (2000). Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη:

Τι & Γιατί, Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα.

Μαυρομμάτη, Δ. (2004): Δυσλεξία: Φύση του προβλήματος και Αντιμετώπιση, Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα.

Μήτσιου, Δ.Γλ. (2006). Νευροψυχολογία διαταραχών γραφής. Καθρεφτική Γραφή. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Βόλου.

Κασσωτάκη, Α. (2015). Μορφολογία – Κλίση: Ουσιαστικά – Επίθετα - Ρήματα

Εκδόσεις: UPBILITY