Το άγχος είναι φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης, αλλά όταν γίνεται υπερβολικό, μπορεί να επηρεάσει τις καθημερινές δραστηριότητες και την ποιότητα ζωής του παιδιού. Το άγχος στα παιδιάμπορεί να εκδηλωθεί με πολλές διαφορετικές μορφές, όπως σωματικά συμπτώματα, συναισθηματικές αντιδράσεις και αλλαγές στη συμπεριφορά.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το άγχος επειδή είναι ένα κοινό ζήτημα ψυχικής υγείας που επηρεάζει πολλά παιδιά. Μπορεί να είναι δύσκολο για τους γονείς και τους φροντιστές να αναγνωρίσουν τα σημάδια άγχους στα παιδιά και ακόμη πιο δύσκολο να γνωρίζουν πώς να τα βοηθήσουν. Με την κατανόηση του άγχους στα παιδιά, οι γονείς και οι φροντιστές μπορούν να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος και την υποστήριξη της υγείας του παιδιού τους.
Σκοπός του παρόντος οδηγού είναι να παράσχει στους γονείς και τους φροντιστές μια ολοκληρωμένη επισκόπηση του άγχους στα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων τύπων αγχωδών διαταραχών, των αιτιών του άγχους στα παιδιά, των σημείων και των συμπτωμάτων του άγχους, του τρόπου διάγνωσης και αντιμετώπισης του άγχους, των στρατηγικών αντιμετώπισης για τα παιδιά με άγχος και των συμβουλών για τους γονείς και τους φροντιστές για την υποστήριξη της υγείας του παιδιού τους. Αυτός ο οδηγός έχει σχεδιαστεί για να αποτελέσει μια χρήσιμη πηγή για οποιονδήποτε φροντίζει ένα παιδί με άγχος.
Πόσο συχνό είναι το άγχος στα παιδιά;
Το άγχος είναι μια συχνή κατάσταση ψυχικής υγείας στα παιδιά και εκτιμάται ότι περίπου ένα στα οκτώ παιδιά βιώνει άγχος κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Οι αγχώδεις διαταραχές είναι οι πιο συχνές διαταραχές ψυχικής υγείας μεταξύ των παιδιών και των εφήβων, με εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι έως και το 25% των παιδιών μπορεί να εμφανίσουν κάποια αγχώδη διαταραχή. Το άγχος μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά όλων των ηλικιών, αν και ορισμένοι τύποι αγχωδών διαταραχών, όπως η διαταραχή άγχους αποχωρισμού, είναι πιο συνηθισμένοι σε μικρότερα παιδιά, ενώ άλλοι, όπως η διαταραχή κοινωνικού άγχους, τείνουν να εμφανίζονται κατά την εφηβεία.
Τύποι άγχους στα παιδιά
Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM) είναι ένα εγχειρίδιο που χρησιμοποιείται από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας για τη διάγνωση και την ταξινόμηση των καταστάσεων ψυχικής υγείας. Οι αγχώδεις διαταραχές ταξινομούνται στο DSM-5, το οποίο είναι η τρέχουσα έκδοση του DSM. Ακολουθούν τα συγκεκριμένα κριτήρια για τις διάφορες αγχώδεις διαταραχές στο DSM-5:
Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (GAD): Υπερβολικό άγχος και ανησυχία για έναν αριθμό γεγονότων ή δραστηριοτήτων, που εμφανίζεται τις περισσότερες ημέρες για τουλάχιστον 6 μήνες, μαζί με δυσκολία στον έλεγχο της ανησυχίας και παρουσία τουλάχιστον τριών σωματικών συμπτωμάτων, όπως ανησυχία, κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, μυϊκή ένταση ή διαταραχή του ύπνου.
Διαταραχή άγχους αποχωρισμού: Αναπτυξιακά ακατάλληλος και υπερβολικός φόβος ή άγχος για τον αποχωρισμό από το σπίτι ή τα πρόσωπα προσκόλλησης, που διαρκεί τουλάχιστον 4 εβδομάδες σε παιδιά και εφήβους και 6 μήνες ή περισσότερο σε ενήλικες.
Διαταραχή κοινωνικού άγχους: Έντονος και επίμονος φόβος ή άγχος για κοινωνικές καταστάσεις στις οποίες το άτομο μπορεί να εκτεθεί σε έλεγχο από τους άλλους και παρουσία τουλάχιστον ενός σωματικού συμπτώματος κατά τη διάρκεια κοινωνικών καταστάσεων, διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών.
Ειδική φοβία: Σημαντικός και επίμονος φόβος ή άγχος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση, που διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες και οδηγεί σε αποφυγή ή έντονη δυσφορία όταν έρχεται αντιμέτωπο με το φοβισμένο αντικείμενο ή κατάσταση.
Διαταραχή πανικού: Επαναλαμβανόμενες απροσδόκητες κρίσεις πανικού, μαζί με επίμονη ανησυχία ή ανησυχία για πρόσθετες κρίσεις πανικού και σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά που σχετίζονται με τις κρίσεις.
Αγοραφοβία: Έντονος και επίμονος φόβος ή ανησυχία για τουλάχιστον δύο από πέντε καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης δημόσιων μέσων μεταφοράς, της παραμονής σε ανοιχτούς χώρους, της παραμονής σε κλειστούς χώρους, της παραμονής σε ουρά ή της παραμονής σε πλήθος, ή της παραμονής εκτός σπιτιού μόνη.
Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ): Παρουσία ιδεοληψιών ή ψυχαναγκασμών ή και των δύο, οι οποίες είναι χρονοβόρες, προκαλούν σημαντική δυσφορία και παρεμβαίνουν στην καθημερινή λειτουργία.
Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD): Έκθεση σε πραγματικό ή επαπειλούμενο θάνατο, σοβαρό τραυματισμό ή σεξουαλική βία, μαζί με επίμονη επανάληψη του γεγονότος, αποφυγή υπενθυμίσεων του γεγονότος, αρνητικές μεταβολές στη νόηση και τη διάθεση και αυξημένη διέγερση και αντιδραστικότητα, που διαρκεί τουλάχιστον 1 μήνα.
Τα κριτήρια αυτά χρησιμοποιούνται από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας για τη διάγνωση αγχωδών διαταραχών σε παιδιά και ενήλικες.
Αιτίες άγχους στα παιδιά
Το άγχος μπορεί να έχει ποικίλες αιτίες και συχνά είναι αποτέλεσμα συνδυασμού παραγόντων. Ακολουθούν ορισμένες κοινές αιτίες άγχους στα παιδιά:
A. Γενετική: Οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να διαδοθούν στις οικογένειες και τα παιδιά που έχουν στενό συγγενή με αγχώδη διαταραχή διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν και τα ίδια μια τέτοια διαταραχή.
B. Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αγχωτικά ή χαοτικά περιβάλλοντα, βιώνουν φτώχεια ή διακρίσεις ή έχουν γονέα με ψυχική ασθένεια ή πρόβλημα κατάχρησης ουσιών μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άγχος.
C. Τραύμα ή στρεσογόνα γεγονότα: Τα παιδιά που βιώνουν τραυματικά γεγονότα, όπως κακοποίηση, παραμέληση, φυσικές καταστροφές ή ατυχήματα, μπορεί να αναπτύξουν άγχος ως αποτέλεσμα.
D. Αναπτυξιακοί παράγοντες: Το άγχος μπορεί επίσης να σχετίζεται με φυσιολογικά αναπτυξιακά ορόσημα, όπως το άγχος αποχωρισμού στα νήπια ή το κοινωνικό άγχος στους εφήβους
Η κατανόηση των αιτιών του άγχους στα παιδιά μπορεί να βοηθήσει τους γονείς και τους φροντιστές να εντοπίσουν τους παράγοντες κινδύνου και να λάβουν μέτρα για την πρόληψη ή τη θεραπεία του άγχους στο παιδί τους. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το άγχος δεν προκαλείται από την προσωπικότητα, τον χαρακτήρα ή τη συμπεριφορά του παιδιού και δεν είναι αποτέλεσμα κακής ανατροφής ή έλλειψης πειθαρχίας. Το άγχος είναι μια πραγματική και θεραπεύσιμη κατάσταση ψυχικής υγείας.
Ποια είναι τα συμπτώματα του άγχους στα παιδιά;
Το άγχος μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα της αγχώδους διαταραχής. Ακολουθούν ορισμένα κοινά συμπτώματα του άγχους στα παιδιά:
Σωματικά συμπτώματα: Τα παιδιά με άγχος μπορεί να εμφανίζουν σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, στομαχόπονο, ναυτία, μυϊκή ένταση, εφίδρωση ή ταχυκαρδία.
Συναισθηματικά συμπτώματα: Τα παιδιά με άγχος μπορεί να αισθάνονται ευερέθιστα, τεταμένα, νευρικά ή νευρικά. Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, να κοιμηθούν ή να χαλαρώσουν.
Συμπεριφορικά συμπτώματα: Τα παιδιά με άγχος μπορεί να αποφεύγουν τις κοινωνικές καταστάσεις, να δυσκολεύονται να αποχωριστούν τους γονείς ή τους φροντιστές, να βιώνουν άγχος αποχωρισμού, να αρνούνται να πάνε στο σχολείο ή να είναι υπερβολικά αυτοκριτικά.
Κρίσεις πανικού: Τα παιδιά με αγχώδεις διαταραχές όπως η διαταραχή πανικού μπορεί να βιώσουν ξαφνικά και έντονα συναισθήματα φόβου ή δυσφορίας, που συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα όπως εφίδρωση, τρέμουλο ή δύσπνοια.
Συμπτώματα ιδεοψυχαναγκασμού: Τα παιδιά με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να έχουν επίμονες, ανεπιθύμητες σκέψεις ή φόβους (ιδεοληψίες) και να επιδίδονται σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις (ψυχαναγκασμοί) για να ανακουφίσουν το άγχος ή να αποτρέψουν τη βλάβη.
Πώς αντιμετωπίζεται το άγχος;
Το άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορες παρεμβάσεις, ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα της αγχώδους διαταραχής. Ακολουθούν ορισμένες κοινές θεραπείες για το άγχος:
Θεραπεία: Διαφορετικοί τύποι θεραπείας μπορεί να είναι αποτελεσματικοί για τη θεραπεία του άγχους, συμπεριλαμβανομένης της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας (CBT), η οποία επικεντρώνεται στην αλλαγή των αρνητικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφορών που συμβάλλουν στο άγχος, και της θεραπείας έκθεσης, η οποία βοηθά τα παιδιά να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν τους φόβους τους.
Φαρμακευτική αγωγή: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συνταγογραφηθεί φαρμακευτική αγωγή για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του άγχους, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) ή οι βενζοδιαζεπίνες.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής του παιδιού μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους, όπως η τακτική άσκηση, η υγιεινή διατροφή, ο επαρκής ύπνος και οι τεχνικές χαλάρωσης, όπως η βαθιά αναπνοή ή η ενσυνειδητότητα.
Συμμετοχή των γονέων: Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους να διαχειριστεί το άγχος παρέχοντας συναισθηματική υποστήριξη, ενθαρρύνοντας υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης και συνεργαζόμενοι με παρόχους ψυχικής υγείας για την ανάπτυξη ενός σχεδίου θεραπείας.
Εναλλακτικές θεραπείες: Ορισμένες εναλλακτικές θεραπείες, όπως ο βελονισμός, το μασάζ ή η γιόγκα, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων άγχους στα παιδιά, αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να καθοριστεί η αποτελεσματικότητά τους.
Είναι σημαντικό να συνεργαστείτε με έναν πάροχο ψυχικής υγείας για να καθορίσετε το καλύτερο σχέδιο θεραπείας για ένα παιδί με άγχος, καθώς οι ανάγκες και οι συνθήκες κάθε παιδιού είναι μοναδικές. Με την κατάλληλη θεραπεία και υποστήριξη, τα παιδιά με άγχος μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται τα συμπτώματά τους και να ζουν μια ευτυχισμένη, υγιή ζωή.
Πώς το άγχος οδηγεί σε προβληματική συμπεριφορά;
Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε προβληματική συμπεριφορά ως αποτέλεσμα της προσπάθειας του παιδιού να αντιμετωπίσει τα συναισθήματα φόβου, ανησυχίας ή αμηχανίας. Ακολουθούν ορισμένοι τρόποι με τους οποίους το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε προβληματικές συμπεριφορές:
Αποφυγή: Τα παιδιά με άγχος μπορεί να αποφεύγουν καταστάσεις ή δραστηριότητες που προκαλούν το άγχος τους, όπως το να πηγαίνουν στο σχολείο ή να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες, γεγονός που μπορεί να παρεμποδίσει την ανάπτυξη και την κοινωνικοποίησή τους.
Ξεσπάσματα θυμού: Τα μικρά παιδιά με άγχος μπορεί να έχουν ξεσπάσματα θυμού ή ξεσπάσματα όταν έρχονται αντιμέτωπα με καταστάσεις ή εναύσματα που προκαλούν άγχος, όπως ο αποχωρισμός από τον γονέα.
Αναζήτηση επιβεβαίωσης: Τα παιδιά με άγχος μπορεί να αναζητούν επανειλημμένα επιβεβαίωση ή να κάνουν τις ίδιες ερωτήσεις ξανά και ξανά, γεγονός που μπορεί να είναι εξαντλητικό για τους γονείς και τους φροντιστές.
Τελειομανία: Τα παιδιά με άγχος μπορεί να αναπτύξουν τελειομανείς τάσεις σε μια προσπάθεια να ελέγξουν το περιβάλλον τους και να μειώσουν τα συναισθήματα άγχους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκριτική και μη ρεαλιστικές προσδοκίες.
Επιθετικότητα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άγχος μπορεί να εκδηλωθεί ως επιθετικότητα ή ευερεθιστότητα, ιδίως ως απάντηση σε στρεσογόνες ή αγχωτικές καταστάσεις.
Είναι σημαντικό για τους γονείς και τους φροντιστές να αναγνωρίσουν ότι οι προβληματικές συμπεριφορές των παιδιών με άγχος είναι συχνά αποτέλεσμα των προσπαθειών τους να αντιμετωπίσουν το άγχος τους και όχι αντανάκλαση του χαρακτήρα ή της προσωπικότητάς τους. Με την κατάλληλη θεραπεία και υποστήριξη, τα παιδιά με άγχος μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται τα συμπτώματά τους και να αναπτύσσουν υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης, οι οποίοι μπορούν να μειώσουν τις προβληματικές συμπεριφορές με την πάροδο του χρόνου.
Συμπέρασμα
Το άγχος είναι μια συχνή κατάσταση ψυχικής υγείας που μπορεί να επηρεάσει την ευημερία και τις καθημερινές δραστηριότητες ενός παιδιού. Τα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν πολλούς διαφορετικούς τύπους αγχωδών διαταραχών, όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η αγχώδης διαταραχή αποχωρισμού, η κοινωνική αγχώδης διαταραχή, οι ειδικές φοβίες, η διαταραχή πανικού, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και η διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Εάν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας μπορεί να πάσχει από άγχος, είναι σημαντικό να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια από έναν πάροχο ψυχικής υγείας που μπορεί να αξιολογήσει τα συμπτώματα του παιδιού σας και να παράσχει την κατάλληλη θεραπεία. Η θεραπεία για το άγχος μπορεί να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, θεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, αλλαγές στον τρόπο ζωής και γονική συμμετοχή.
Τέλος, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ότι το άγχος είναι μια πραγματική και θεραπεύσιμη κατάσταση ψυχικής υγείας. Με την κατάλληλη θεραπεία και υποστήριξη, τα παιδιά με άγχος μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται τα συμπτώματά τους και να αναπτύσσουν υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης, γεγονός που μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους και τη συνολική ευημερία τους. Ως γονέας ή φροντιστής, είναι σημαντικό να είστε υπομονετικοί, υποστηρικτικοί και κατανοητικοί και να αναζητάτε βοήθεια όταν χρειάζεται. Μαζί, μπορούμε να υποστηρίξουμε την ψυχική υγεία των παιδιών μας και να τα βοηθήσουμε να ευημερήσουν.
Copyright Upbility 2023
Πρωτότυπο περιεχόμενο από την συγγραφική ομάδα του Upbility. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, στο σύνολό του ή τμημάτων του, χωρίς την αναφορά στον εκδότη.
Αξίζει να διαβάσετε:
- Ψυχική Υγεία Παιδιών
-
Ξεκλειδώνοντας το μυστήριο: Πλήρης οδηγός για τις κρίσεις πανικού στους εφήβους
Παι-Ζωντας με το παιδί μέσα μας | Εγχειρίδιο δραστηριοτήτων - Τεύχος 1ο - Μίλα μου | Ένα διδακτικό και θεραπευτικό εργαλείο
- Η προσέγγιση Positive Behaviour Support (PBS) για μαθητές με άγχος Ένας οδηγός βήμα προς βήμα
- Άγχος και ψυχοθεραπευτική παρέμβαση
