Επηρεάζει το 2% των παιδιών προεφηβικής ηλικίας και το 5 έως 8% των εφήβων. Το κλινικό φάσμα της νόσου μπορεί να κυμαίνεται από απλή θλίψη έως μείζονα καταθλιπτική ή διπολική διαταραχή.
Παράγοντες κινδύνου
- Οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης. Παιδιά των οποίων οι γονείς εμφανίζουν καταθλιπτικά συμπτώματα, πάσχουν από διαταραχές διάθεσης ή αδυνατούν να διαχειρισθούν το άγχος, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν παρόμοια συμπτώματα ή άλλες ψυχικές διαταραχές.
- Προηγούμενα καταθλιπτικά επεισόδια
- Ανώριμα και δυσλειτουργικά πρότυπα επικοινωνίας συμπεριφοράς των γονέων
- Οικογενειακές συγκρούσεις
- Ανάπτυξη ανασφαλών τύπων δεσμου
- Χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση των γονέων
- Κακοποίηση και παραμέληση
- Συνεχείς αποτυχίες στην κοινωνική και ακαδημαϊκή ζωή του παιδιού
- Αβεβαιότητα σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό
- Παθολογικές καταστάσεις όπως δυσθυμία, διαταραχές άγχους και χρήση ουσιών
- Απουσία διαπροσωπικών σχέσεων
- Ακαδημαϊκός και κοινωνικός αποκλεισμός του παιδιού
- Φτωχές ακαδημαϊκές επιδόσεις
- Αρνητικές κρίσεις των συμμαθητών
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Χαμηλό αίσθημα εαυτού
Η αξιολόγηση περιλαμβάνει πλήρη ιατρική εκτίμηση και δομημένη κλινική συνέντευξη. Οι κατευθυντήριες γραμμές θεραπείας με βάση τα στοιχεία είναι περιορισμένες. Η ψυχοθεραπεία φαίνεται να είναι χρήσιμη στα περισσότερα παιδιά και εφήβους με ήπια έως μέτρια κατάθλιψη. Επειδή ο κίνδυνος σχολικής αποτυχίας και αυτοκτονικού ιδεασµού είναι αρκετά υψηλός σε καταθλιπτικά παιδιά και εφήβους, συχνά απαιτείται άμεση παραπομπή ή στενή συνεργασία με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Επιδημιολογία
Ο επιπολασμός της μείζονος κατάθλιψης είναι περίπου 1% των παιδιών προσχολικής ηλικίας, 2% των παιδιών σχολικής ηλικίας και 5 έως 8% των εφήβων. Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 1 στα 5 παιδιά και έφηβοι που παραπέμπονται σε παιδοψυχιατρικά τμήματα μπορεί να παρουσιάζουν καταθλιπτικά συμπτώματα.
Η αναλογία φύλου είναι ισοδύναμη σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας και αυξάνεται σε αναλογία 2:1 μεταξύ κοριτσιών έναντι αγοριών σε εφήβους.
Η δυσθυμική διαταραχή εμφανίζεται 0,6 έως 1,7% σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας και 1,6 έως 8% σε εφήβους. Θεωρείται διαταραχή «πύλης» λόγω της σχετικά πρώιμης ηλικίας έναρξης των συμπτωμάτων και του αυξημένου κινδύνου επακόλουθων συναισθηματικών διαταραχών.
Κλινική εικόνα
Τα κριτήρια για τη διάγνωση μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής περιγράφονται παρακάτω, στον πίνακα. Ωστόσο, η κλινική εκδήλωση αυτών των κριτηρίων ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία.
Παιδιά προσχολικής ηλικίας
Τα βρέφη και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν έχουν την ικανότητα να εκφράζουν λεκτικά συναισθήματα θλίψης. Ως εκ τούτου, τα καταθλιπτικά συμπτώματα πρέπει να συνάγονται από εμφανείς συμπεριφορές, όπως απάθεια, απόσυρση από τους φροντιστές, καθυστέρηση ή παλινδρόμηση αναπτυξιακών ορόσημων και αποτυχία ανάπτυξης χωρίς οργανικά αίτια. Λόγω των δυσκολιών διάγνωσης οποιασδήποτε ψυχιατρικής διαταραχής σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, οι κλινικοί ιατροί πρέπει να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο αναπτυξιακό ιστορικό, στην αξιολόγηση των αλληλεπιδράσεων γονέα-παιδιού και σε δομημένες συνεντεύξεις από κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες.
Παιδιά σχολικής ηλικίας
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας είναι γνωστικά σε θέση να εσωτερικοποιήσουν τους περιβαλλοντικούς στρεσογόνους παράγοντες (π.χ. οικογενειακές συγκρούσεις, κριτική, αποτυχία επίτευξης ακαδημαϊκών στόχων) και να επιδείξουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και υπερβολική ενοχή. Ωστόσο, μεγάλο μέρος αυτής της εσωτερικής αναστάτωσης εκφράζεται μέσω σωματικών συμπτωμάτων (πονοκέφαλοι, στομαχικοί πόνοι), άγχος (φοβία για το σχολείο, υπερβολικό άγχος αποχωρισμού) και ευερεθιστότητα (οργή και άλλα προβλήματα συμπεριφοράς). Επειδή αυτά τα παιδιά φοιτούν στο σχολείο, οι εκπαιδευτικοί τους μπορούν να χρησιμεύσουν ως πολύτιμη πηγή πληροφοριών και θα πρέπει να συμπεριληφθούν στη διαδικασία αξιολόγησης εάν είναι δυνατόν. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένα καταθλιπτικά παιδιά προσπαθούν να αντισταθμίσουν τη χαμηλή αυτοεκτίμησή τους προσπαθώντας να ευχαριστήσουν τους άλλους και να γίνουν αποδεκτά. Επειδή σε αυτήν την προσπάθεια μπορεί να υπερέχουν ακαδημαϊκά και να συμπεριφέρονται καλά, η κατάθλιψή τους μπορεί να περάσει απαρατήρητη και αδιάγνωστη.
Εφηβεία
Οι έφηβοι αντιμετωπίζουν πολλές αναπτυξιακές προκλήσεις καθώς προσπαθούν να διαχωριστούν από τους γονείς τους, να γίνουν αυτόνομοι και να δημιουργήσουν τη δική τους ταυτότητα. Σε αυτή τη διαδικασία εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις ομότιμες ομάδες τους. Αυτή η περίοδος βιοψυχοκοινωνικής ωρίμανσης δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τους εφήβους να βιώσουν μεγαλύτερη αίσθηση απελπισίας και απόγνωσης. Παρουσιάζουν επίσης περισσότερο ανηδονία, υπερυπνία, αλλαγή βάρους και κατάχρηση ουσιών σε σχέση με μικρότερες ηλικίες.
Λόγω της αναπτυξιακής τους πάλης με την αυτονομία των αρχών, οι έφηβοι αποτελούν μια ιδιαίτερη πρόκληση για τους κλινικούς. Η δημιουργία καλής σχέσης είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Το αίσθημα της εμπιστοσύνης είναι βασικό και, εξαρχής, ο κλινικός ιατρός πρέπει να εξηγήσει τους βασικούς κανόνες που διέπουν τη θεραπεία -πότε ένας γονέας ή άλλο τρίτο μέλος θα ενημερωθεί για το τι συζητείται με τον ασθενή.
Παρά τις διαφορές που περιγράφονται παραπάνω, υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ παιδιών σχολικής ηλικίας και εφήβων όσον αφορά τα κλινικά συμπτώματα μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής. Αυτό περιλαμβάνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των περισσότερων συμπτωμάτων όπως καταθλιπτική διάθεση, ενοχή, θυμό, ευερεθιστότητα, αυτοκτονικό ιδεασμό, απόπειρες και κακή αυτοεκτίμηση. Στην πραγματικότητα, πολλά από αυτά τα κριτήρια είναι αυτά που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της κατάθλιψης σε ενήλικες, αποκαλύπτοντας μια προοπτική ζωής από αυτή τη διαταραχή.
Συνθήκες που σχετίζονται με την κατάθλιψη σε παιδιά και εφήβους:
- Λοιμώξεις
- Λοιμώδης μονοπυρήνωση
- Ιογενής μόλυνση ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας
- Νευρολογικές διαταραχές
- Επιληψία
- Διάσειση
- Ενδοκρινικές διαταραχές
- Διαβήτης
- Υπερθυρεοειδισμός
- Υποθυρεοειδισμός
- Νόσος Addison
- Βαρβιτουρικά
- Βενζοδιαζεπίνες
- Κορτικοστεροειδή
- Σιμετιδίνη (Tagamet)
- Αμινοφυλλίνη
- Αντιεπιληπτικά
- Κατάχρηση αλκόολ
- Κατάχρηση ουσιών
- Ανωμαλία ηλεκτρολυτών
- Αναιμία
- Νόσος Wilson
Διάγνωση
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι μόνο το ένα τρίτο των γονέων που αντιμετώπιζαν ψυχοκοινωνικές ανησυχίες για τα παιδιά τους σχεδίαζαν να το συζητήσουν με τον παιδίατρό τους. Όταν οι γονείς ξεκίνησαν αυτήν τη συζήτηση, μόνο το 40% των παιδίατρων ανταποκρίθηκε και το ποσοστό απόκρισης ήταν ακόμη πιο περιορισμένο, όταν το μορφωτικό επίπεδο των γονέων ήταν χαμηλότερο.
Αυτά το ευρήματα δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των ψυχοκοινωνικών διαταραχών στα παιδιά χάνεται, ενδεχομένως σε μια στιγμή που η κατάλληλη αξιολόγηση και θεραπεία θα μπορούσε να αποτρέψει ή να βελτιώσει τη σημαντική επακόλουθη νοσηρότητα και θνησιμότητα που σχετίζεται με αυτά.
Είναι σημαντικό να εφαρμοστούν μέτρα ελέγχου για τον εντοπισμό παιδιών που έχουν ανάγκη.
Πολλές από τις δομημένες μορφές συνέντευξης, κλίμακες βαθμολόγησης και ερωτηματολόγια που χρησιμοποιούνται κυρίως για έρευνα μπορεί να είναι χρήσιμα στη διάγνωση, έλεγχο, παρακολούθηση και θεραπεία της παιδικής και εφηβικής κατάθλιψης. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά απαιτούν ειδικά προγράμματα υπολογιστών και εκπαιδευμένο προσωπικό για την κατάλληλη ανάλυση των δεδομένων, και ως εκ τούτου συχνά δεν είναι πρακτικά για τον ιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Θεραπεία
τεκμηριωμένη βιβλιογραφία σχετικά με τη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής στα παιδιά είναι περιορισμένη και οι περισσότερες από τις διαθέσιμες στρατηγικές θεραπείας βασίζονται στην παρέκταση από δεδομένα που ελήφθησαν σε μελέτες ενηλίκων. Όπως και με τους ενήλικες, η βέλτιστη θεραπεία βασίζεται σε μια διεπιστημονική προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένης της ψυχοθεραπείας, της φαρμακοθεραπείας και της εκπαίδευσης του ασθενούς και της οικογένειας. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι χρήσιμη ως αρχική θεραπεία για παιδιά και εφήβους με ήπια έως μέτρια κατάθλιψη και ως συμπληρωματική φαρμακευτική αγωγή για παιδιά με σοβαρότερη κατάθλιψη. Περιλαμβάνει μια πληθώρα προσεγγίσεων, συμπεριλαμβανομένων:- παιγνιοθεραπεία
- ψυχοδυναμική θεραπεία
- υποστηρικτική θεραπεία
- διαπροσωπική θεραπεία
- οικογενειακή θεραπεία
- ομαδική θεραπεία
- Γνωστική – Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
"Είναι τόσο δύσκολο να περιγράψω την κατάθλιψη σε κάποιον που δεν την έχει βιώσει, γιατί δεν είναι θλίψη. Ξέρω τη θλίψη. Η θλίψη είναι να κλαις και να αισθάνεται. Αλλά είναι αυτή η ψυχρή απουσία συναισθήματος - αυτό το πραγματικά αδρανές συναίσθημα."
J.K. Rowling
Η κατάθλιψη είναι ασθένεια, δεν είναι επιλογή.
Μετάφραση / Προσαρμογή: @upbility.gr,
Πηγές:
-
Hammen, C. & Rudolph, K. D. Childhood mood disorders
-
American Academy of Family Physicians, SUNG Y. SON, M.D
-
Kauffman, J. M. Characteristics of emotional and behavioral disorders of children and youth
-
Goodman, S. H. & Brand, S. R. Depression and early adverse experiences
-
Kashani, J. H., Holcomb, W. R., & Orvaschel, H. .Depression and depressive symptomatology in preschoolchildren
-
Semrud-Clikeman, M., Bennett, L., & Guli, L. Assessment of childhood depression
-
Wagner, K. D., & Ambrosini, P. J. Childhood depression: Pharmacological therapy/treatment
Διαβάστε επίσης:
- Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή / Oppositional Defiant Disorder - ODD
- Σύνδρομο Tourette
- Δυσφορία φύλου
- Λοιμώδης μονοπυρήνωση: Συμπτώματα & αντιμετώπιση
Best Seller Βιβλία Ψυχολογίας:
