Η σχέση μεταξύ της ΔΕΠΥ και της κατάχρησης ναρκωτικών ουσιών είναι ανησυχητική. Τα άτομα με ΔΕΠΥ συχνά κάνουν κατάχρηση ουσιών, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους. Αυτό το άρθρο εμβαθύνει στους λόγους που κρύβονται πίσω από αυτή την τάση, τις ουσίες που συνήθως εμπλέκονται και τους αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης του ζητήματος.
Βασικά συμπεράσματα
- Τα άτομα με ΔΕΠΥ αντιμετωπίζουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχών χρήσης ουσιών, γεγονός που καθιστά αναγκαίες τις ολοκληρωμένες στρατηγικές θεραπείας.
- Οι συνήθεις ουσίες που κάνουν κατάχρηση τα άτομα με ΔΕΠΥ περιλαμβάνουν αλκοόλ, μαριχουάνα και νικοτίνη, συχνά ως μορφές αυτοθεραπείας για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
- Η έγκαιρη παρέμβαση, η εκπαίδευση και η ορθή διαχείριση των φαρμάκων της ΔΕΠΥ είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση του κινδύνου κατάχρησης ουσιών στα άτομα που πάσχουν.
Η διασταύρωση της ΔΕΠΥ και των διαταραχών χρήσης ουσιών
Η διασταύρωση της ΔΕΠΥ και των διαταραχών χρήσης ουσιών είναι ένα πολύπλοκο και συχνά παραγνωρισμένο ζήτημα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου το 23% των ενηλίκων που υποβάλλονται σε θεραπεία για διαταραχές χρήσης ουσιών έχουν επίσης ΔΕΠΥ. Αυτός ο υψηλός επιπολασμός υπογραμμίζει την ανάγκη για ολοκληρωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα και τις δύο καταστάσεις.
Τα άτομα με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν διαταραχές χρήσης ουσιών καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Ο κίνδυνος αυτός είναι ιδιαίτερα έντονος όταν η διαταραχή ελλειμματικής υπερκινητικότητας ADHD συνυπάρχει με διαταραχή συμπεριφοράς, ένα συχνό πρόβλημα συμπεριφοράς σε παιδιά και εφήβους. Η παρουσία διαταραχής συμπεριφοράς μπορεί να επιδεινώσει τις παρορμητικές συμπεριφορές, καθιστώντας τη χρήση ουσιών πιο πιθανή.
Επιπλέον, πάνω από το 15% των ενηλίκων με ΔΕΠΥ έχουν κάνει κατάχρηση ή ήταν εξαρτημένοι από αλκοόλ ή ναρκωτικά τον τελευταίο χρόνο. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη για αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ και μείωσης του κινδύνου κατάχρησης αλκοόλ και ουσιών.
Η εκπαίδευση είναι το κλειδί. Είναι σημαντικό να εκπαιδεύονται τα παιδιά και οι έφηβοι με ΔΕΠΥ σχετικά με τον αυξημένο κίνδυνο διαταραχών χρήσης ουσιών. Οι φροντιστές τους θα πρέπει επίσης να ενημερώνονται στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας. Η κατανόηση αυτού του κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες στρατηγικές πρόληψης και παρέμβασης, μειώνοντας τελικά την πιθανότητα κατάχρησης ουσιών.
Συνήθη ναρκωτικά που κάνουν κατάχρηση τα άτομα με ΔΕΠΥ
Ο εντοπισμός των κοινών ουσιών που κάνουν κατάχρηση τα άτομα με ΔΕΠΥ είναι απαραίτητος για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος. Το αλκοόλ και η μαριχουάνα βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου των ουσιών που κάνουν συνήθως κατάχρηση οι ενήλικες με ΔΕΠΥ. Οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται συχνά για αυτοθεραπεία, παρέχοντας προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ, αλλά οδηγώντας σε μακροπρόθεσμα προβλήματα.
Μεταξύ των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων με ΔΕΠΥ, η μαριχουάνα είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη ουσία. Η τάση αυτή είναι ανησυχητική, δεδομένου ότι η μαριχουάνα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γνωστική λειτουργία και τα κίνητρα, που αποτελούν ήδη τομείς δυσκολίας για τα άτομα με ΔΕΠΥ.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ τείνουν να στρέφονται προς τη νικοτίνη, τη μαριχουάνα και την κοκαΐνη ως μέσο αυτοθεραπείας. Η νικοτίνη, ειδικότερα, χρησιμοποιείται συχνά για τη διαχείριση συμπτωμάτων όπως η παρορμητικότητα και η απροσεξία, παρά τις εθιστικές της ιδιότητες και τις επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία.
Η αναγνώριση αυτών των μοτίβων χρήσης ναρκωτικών είναι το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη στοχευμένων παρεμβάσεων που θα βοηθήσουν τα άτομα με ΔΕΠΥ να αποφύγουν τα παράνομα ναρκωτικά και να αναζητήσουν πιο υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης.
Γιατί η ΔΕΠΥ αυξάνει τον κίνδυνο κατάχρησης ουσιών
Το ερώτημα γιατί η ΔΕΠΥ αυξάνει τον κίνδυνο κατάχρησης ουσιών είναι πολύπλευρο. Η παρορμητικότητα και η τάση για ανάληψη κινδύνου είναι σημαντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στις διαταραχές χρήσης ουσιών μεταξύ των ατόμων με ΔΕΠΥ. Αυτές οι παρορμητικές ενέργειες μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνες συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ουσιών.
Τα παιδιά που έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πρώιμης χρήσης αλκοόλ, με ποσοστό περίπου 40% να ξεκινά περίπου στην ηλικία των 14,9 ετών. Αυτή η πρώιμη έκθεση μπορεί να θέσει τις βάσεις για δια βίου προβλήματα χρήσης ουσιών. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν δύο έως τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να κάνουν κατάχρηση ουσιών σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους.
Οι νευροβιολογικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο. Το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου στα άτομα με ΔΕΠΥ μπορεί να είναι πιο ευαίσθητο στις επιδράσεις των ουσιών, αυξάνοντας την πιθανότητα ανάπτυξης προβλημάτων χρήσης ουσιών. Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως το οικογενειακό ιστορικό εθισμού, μπορούν να επιδεινώσουν περαιτέρω αυτόν τον κίνδυνο.
Η αυτοθεραπεία είναι μια άλλη κοινή στρατηγική μεταξύ των ατόμων με ΔΕΠΥ. Περίπου το 70% των νεαρών ενηλίκων με ΔΕΠΥ και διαταραχές χρήσης ουσιών αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν ουσίες για αυτοθεραπεία. Αυτή η επιθυμία για αυτοθεραπεία αντί να αναζητήσουν μια υψηλή δόση αναδεικνύει την ανάγκη για αποτελεσματική διαχείριση της ΔΕΠΥ.
Οι ενήλικες που έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ είναι σχεδόν τρεις φορές πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη διαταραχών χρήσης ουσιών σε σύγκριση με όσους δεν πάσχουν από τη συγκεκριμένη πάθηση. Ο επιπολασμός των διαταραχών χρήσης ουσιών στους ενήλικες με ΔΕΠΥ είναι περίπου 15,2%, σημαντικά υψηλότερος από το 5,6% που παρατηρείται στον γενικό πληθυσμό. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία υπογραμμίζουν την κρίσιμη σημασία της αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ για την πρόληψη της κατάχρησης ουσιών και την ανάγκη διάγνωσης της ΔΕΠΥ.
Ο ρόλος των φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ στην πρόληψη της χρήσης ουσιών
Τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη της χρήσης ουσιών. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ που ξεκινούν νωρίτερα θεραπεία με διεγερτικά τείνουν να έχουν μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν προβλήματα κατάχρησης ουσιών αργότερα στη ζωή τους. Αυτή η έγκαιρη παρέμβαση βοηθά στην αποτελεσματική διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ, μειώνοντας την ανάγκη για αυτοθεραπεία.
Μακροχρόνιες μελέτες δείχνουν ότι η θεραπεία της ΔΕΠΥ με διεγερτικά δεν αυξάνει τον κίνδυνο κατάχρησης ουσιών σε σύγκριση με τη ΔΕΠΥ χωρίς θεραπεία. Το εύρημα αυτό καταρρίπτει τον μύθο ότι τα διεγερτικά φάρμακα για τη ΔΕΠΥ αποτελούν πύλη προς τις διαταραχές χρήσης ουσιών.
Στην πραγματικότητα, η έρευνα δεν έχει διαπιστώσει σημαντική σχέση μεταξύ των συνταγογραφούμενων διεγερτικών φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ και της ανάπτυξης προβλημάτων κατάχρησης ουσιών. Όταν χρησιμοποιούνται σωστά, τα διεγερτικά φάρμακα για τη ΔΕΠΥ είναι λιγότερο πιθανό να οδηγήσουν σε εθισμό σε σύγκριση με τα διεγερτικά φάρμακα του δρόμου που επίσης αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης.
Η σωστή διαχείριση και η τήρηση των συνταγογραφούμενων φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο κατάχρησης ουσιών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη αντιμετώπισης της ΔΕΠΥ με ιατρική καθοδήγηση και επιμελή τήρηση των θεραπευτικών σχεδίων.
Αντιμετώπιση συννοσηρών θεμάτων ψυχικής υγείας
Οι συνυπάρχουσες διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, μπορούν να ενισχύσουν τον κίνδυνο κατάχρησης ουσιών μεταξύ των ατόμων με ΔΕΠΥ. Είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν ταυτόχρονα αυτά τα ζητήματα για την αποτελεσματική διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ και τη μείωση της πιθανότητας χρήσης ουσιών.
Τα άτομα με μη θεραπευμένη ΔΕΠΥ διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν συνυπάρχουσες διαταραχές διάθεσης και άγχους. Η αποτελεσματική διαχείριση της ΔΕΠΥ μπορεί να απαιτεί την αντιμετώπιση του υποκείμενου άγχους ή της κατάθλιψης, τα οποία διαφορετικά μπορεί να οδηγήσουν σε αυτοθεραπεία και κατάχρηση ουσιών.
Τα μη διεγερτικά φάρμακα μπορεί να είναι μια κατάλληλη εναλλακτική λύση για τη θεραπεία της ΔΕΠΥ σε ενήλικες με ιστορικό κατάχρησης ουσιών. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ χωρίς τον κίνδυνο εθισμού που συνδέεται με τα διεγερτικά φάρμακα.
Αποτελεσματικές στρατηγικές θεραπείας για τη ΔΕΠΥ και τις διαταραχές χρήσης ουσιών
Οι αποτελεσματικές στρατηγικές θεραπείας για τη ΔΕΠΥ και τις διαταραχές χρήσης ουσιών απαιτούν μια ολιστική προσέγγιση. Οι ενήλικες με ΔΕΠΥ εμφανίζουν συχνά πολλαπλές ψυχιατρικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών χρήσης ουσιών, οι οποίες περιπλέκουν τη θεραπεία και επιδεινώνουν τα αποτελέσματα. Η ενσωμάτωση της διαχείρισης της ΔΕΠΥ στη θεραπεία κατάχρησης ουσιών είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η μη θεραπευμένη ΔΕΠΥ μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή.
Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) έχει προταθεί ότι είναι αποτελεσματική για τη μείωση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ. Η συνέντευξη με κίνητρα (ΜΙ) βοηθά τα άτομα να επιλύσουν την αμφιθυμία σχετικά με τη χρήση ουσιών και ενθαρρύνει τα κίνητρα για θετική αλλαγή.
Η οικογενειακή θεραπεία και η θεραπεία ζευγαριών μπορούν να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ σε εφήβους και ενήλικες. Οι σχολικές παρεμβάσεις για εφήβους με ΔΕΠΥ μπορούν να αντιμετωπίσουν ακαδημαϊκά, κοινωνικά και οικογενειακά ζητήματα που συμβάλλουν στον κίνδυνο χρήσης ουσιών.
Η σωστή διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής είναι ζωτικής σημασίας λόγω του κινδύνου κατάχρησης, γεγονός που καθιστά αναγκαία την προσεκτική παρακολούθηση για όσους λαμβάνουν διεγερτικά φάρμακα. Τα συμβόλαια συμπεριφοράς μπορούν να περιγράψουν την αναμενόμενη χρήση φαρμάκων και τις συνέπειες της κατάχρησης, συμβάλλοντας στην πρόληψη της κατάχρησης ουσιών.
Έγκαιρη παρέμβαση και εκπαίδευση
Η έγκαιρη παρέμβαση και η εκπαίδευση διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη της κατάχρησης ουσιών μεταξύ των ατόμων με ΔΕΠΥ. Ο έλεγχος για τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ είναι ζωτικής σημασίας σε ασθενείς που αναζητούν θεραπεία για διαταραχές χρήσης ουσιών, δεδομένου ότι η ΔΕΠΥ συχνά υποδιαγιγνώσκεται. Η ενδελεχής αξιολόγηση τόσο της ΔΕΠΥ όσο και των διαταραχών χρήσης ουσιών αποτελεί την αρχική στρατηγική για τη θεραπεία εφήβων με συνυπάρχουσες παθήσεις. Η σταθεροποίηση της χρήσης ουσιών είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα σε αυτή τη διαδικασία.
Συνιστάται στους γονείς να αρχίσουν να μιλούν για τη ΔΕΠΥ και τη χρήση ουσιών σε νεαρή ηλικία. Οι πρώιμες συζητήσεις μπορούν να προωθήσουν την ευαισθητοποίηση και την πρόληψη, μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων χρήσης ουσιών αργότερα στη ζωή.
Συστήματα υποστήριξης και πρόληψη της υποτροπής
Τα συστήματα υποστήριξης είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της υποτροπής σε άτομα με ΔΕΠΥ και διαταραχές χρήσης ουσιών. Τα προγράμματα δώδεκα βημάτων ενισχύουν τη λογοδοσία και παρέχουν μια υποστηρικτική κοινότητα, βελτιώνοντας σημαντικά τις πιθανότητες για διαρκή νηφαλιότητα.
Η υποστήριξη από ομότιμους είναι ζωτικής σημασίας στην ανάρρωση, βοηθώντας τα άτομα να αντιμετωπίσουν τις συναισθηματικές προκλήσεις και να αποφύγουν τους παράγοντες που πυροδοτούν την υποτροπή. Όσοι συμμετέχουν σε προγράμματα υποστήριξης από ομοτίμους παρουσιάζουν σημαντική μείωση των ποσοστών υποτροπής σε σύγκριση με όσους δεν έχουν τέτοια υποστήριξη.
Οι υγιείς σχέσεις που δημιουργούνται μέσω των ομάδων υποστήριξης μπορούν να δημιουργήσουν θετική πίεση από ομοτίμους, βοηθώντας τα άτομα να ξεπεράσουν τον εθισμό. Τα προγράμματα δώδεκα βημάτων μπορούν επίσης να παρέχουν βοήθεια με υπενθυμίσεις και μεταφορές, που οργανώνονται από φίλους ή μέλη της οικογένειας.
Παρακολούθηση και διαχείριση της χρήσης φαρμάκων
Η τακτική παρακολούθηση με τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής αγωγής και την ασφαλή προσαρμογή των δόσεων. Η παρακολούθηση της χρήσης φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ μπορεί να βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό ενδείξεων κατάχρησης ή εξάρτησης.
Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη συζήτηση τυχόν ανησυχιών σχετικά με τις παρενέργειες ή την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Αυτός ο συνεχής διάλογος διασφαλίζει τη διατήρηση της σωστής φαρμακευτικής αγωγής και δοσολογίας, αποτρέποντας πιθανά προβλήματα κατάχρησης ουσιών και βοηθώντας στην αντιμετώπιση του τρόπου με τον οποίο ορισμένα άτομα μπορεί να κάνουν κατάχρηση φαρμάκων.
Η σωστή διαχείριση των φαρμάκων ΔΕΠΥ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατάχρησης και εξάρτησης, τονίζοντας τη σημασία της τακτικής ιατρικής παρακολούθησης και της τήρησης των συνταγογραφημένων θεραπευτικών σχεδίων.
Περίληψη
Συνοψίζοντας, η διασταύρωση της ΔΕΠΥ και των διαταραχών χρήσης ουσιών είναι μια σύνθετη αλλά διαχειρίσιμη πρόκληση. Η κατανόηση των κινδύνων, των κοινών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται κατά λάθος και των λόγων για την αυξημένη χρήση ουσιών μεταξύ των ατόμων με ΔΕΠΥ είναι ζωτικής σημασίας. Οι αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης, η έγκαιρη παρέμβαση και τα ισχυρά συστήματα υποστήριξης μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο κατάχρησης ουσιών.
Με την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ, τη διαχείριση των συνυπάρχοντων προβλημάτων ψυχικής υγείας και τη διασφάλιση της σωστής χρήσης φαρμάκων, τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορούν να ζήσουν πιο υγιείς ζωές χωρίς ουσίες. Ενδυναμωμένοι με γνώσεις και πρακτικές ιδέες, μπορούμε να περιηγηθούμε με επιτυχία σε αυτά τα αλληλένδετα ζητήματα και να εμπνεύσουμε θετικές αλλαγές.
Συχνές ερωτήσεις
Γιατί τα άτομα με ΔΕΠΥ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για κατάχρηση ουσιών;
Τα άτομα με ΔΕΠΥ διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για κατάχρηση ουσιών κυρίως λόγω της παρορμητικότητας, της συμπεριφοράς ανάληψης κινδύνου και της τάσης για αυτοθεραπεία. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να τα οδηγήσουν στην αναζήτηση ουσιών ως μηχανισμό αντιμετώπισης.
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα φάρμακα που κάνουν κατάχρηση τα άτομα με ΔΕΠΥ;
Τα άτομα με ΔΕΠΥ κάνουν συνήθως κατάχρηση αλκοόλ, μαριχουάνας, νικοτίνης και κοκαΐνης. Αυτές οι ουσίες μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα και να επηρεάσουν τη συνολική ευημερία.
Μπορούν τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ να βοηθήσουν στην πρόληψη της κατάχρησης ουσιών;
Τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της κατάχρησης ουσιών με την αποτελεσματική διαχείριση των συμπτωμάτων και τη μείωση της ανάγκης για αυτοθεραπεία. Αυτή η προληπτική προσέγγιση μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχών χρήσης ουσιών.
Πώς μπορούν τα συνυπάρχοντα ζητήματα ψυχικής υγείας να επηρεάσουν τη ΔΕΠΥ και την κατάχρηση ουσιών;
Οι συνυπάρχουσες διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, μπορούν να επιδεινώσουν σημαντικά τους κινδύνους κατάχρησης ουσιών σε άτομα με ΔΕΠΥ, αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα της ταυτόχρονης θεραπείας και για τις δύο καταστάσεις. Η από κοινού αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων μπορεί να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικά αποτελέσματα.
Ποιο ρόλο παίζουν τα συστήματα υποστήριξης στη διαχείριση της ΔΕΠΥ και των διαταραχών χρήσης ουσιών;
Τα συστήματα υποστήριξης είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση της ΔΕΠΥ και των διαταραχών χρήσης ουσιών, καθώς προσφέρουν υπευθυνότητα, συναισθηματική υποστήριξη και πρακτική βοήθεια, βοηθώντας σημαντικά στην πρόληψη της υποτροπής. Η ενασχόληση με συνομηλίκους και ομάδες υποστήριξης ενισχύει την ανθεκτικότητα και τις στρατηγικές αντιμετώπισης που είναι απαραίτητες για την ανάρρωση.
Πρωτότυπο περιεχόμενο από την ομάδα συγγραφής του Upbility. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή αυτού του άρθρου, εν όλω ή εν μέρει, χωρίς αναφορά στον εκδότη.
