Κινητά τηλέφωνα ή δημιουργική έκφραση για τους εφήβους το καλοκαίρι;

Η θετική επίδραση της δημιουργικής έκφρασης για την ψυχολογία των εφήβων
αναδεικνύεται από σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα, καθώς μέσω της
δημιουργικότητας το άτομο αναπτύσσεται, μαθαίνει από τα λάθη του και
βελτιώνεται (Βίου & Μοσχάκη, 2015). Τα τελευταία χρόνια, η νευροεπιστήμη έχει
μελετήσει διεξοδικά τη συσχέτιση της δημιουργικότητας με τις αλλαγές που
παρατηρούνται στων εγκέφαλο πολύ δημιουργικών ανθρώπων και καλλιτεχνών
(Carlsson, 2000).

Για τους έφηβους, το καλοκαίρι αποτελεί πρόσφορη εποχή για χαλάρωση και
διασκέδαση, σχηματίζοντας τις κατάλληλες συνθήκες για έκφραση και
δημιουργικότητα (Κυριακόπουλος, 2021).  Παράλληλα, η στροφή στη δημιουργική
έκφραση μπορεί να λειτουργήσει ως ελιξίριο ανανέωσης μιας καθημερινότητας που
χαρακτηρίζεται εν πολλοίς από εθισμό των νέων στα κινητά τηλέφωνα, με
συμπαρομαρτούντα το κοινωνικό άγχος και την κοινωνική απομόνωση
(Μουρμούρης, 2020).

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να στρέψουμε τους εφήβους μας προς την κατεύθυνση της δημιουργίας;

1.Δημιουργική γραφή και λογοτεχνία

Το καλοκαίρι αποτελεί ιδανική περίοδο για να ξεκινήσει ένας έφηβος την
καταβύθισή του στον κόσμο της λογοτεχνίας και της δημιουργικής γραφής. Μπορεί
να ξεκινήσει με την καταγραφή σκέψεων και στιγμών της καθημερινής του ζωής εν
είδει ημερολογίου και να το εξελίξει στη δημιουργία σύντομων διηγημάτων ή
ποιημάτων. Mε αυτόν τον τρόπο, ενισχύονται οι δυνατότητες αυτοέκφρασης των
εφήβων, αυξάνεται η αυτογνωσία τους, και παράλληλα, ασκούνται στην παραγωγή
γραπτού λόγου. Πολλοί δήμοι και πολιτιστικοί σύλλογοι οργανώνουν θερινά
εργαστήρια δημιουργικής γραφής, όπου οι έφηβοι συνεργάζονται, εμπνέονται και
λαμβάνουν ανατροφοδότηση από ειδικούς σε ένα περιβάλλον ελευθερίας και
αποδοχής.

2.Θέατρο και χορός

Το θέατρο αποτελεί μία από τις πιο ολοκληρωμένες μορφές δημιουργικής έκφρασης,
καθώς συνδυάζει τη δραματοποίηση με το συναίσθημα. Η συμμετοχή του εφήβου σε
ένα θεατρικό camp ή εργαστήρι θα δώσει ξεχωριστή αύρα στο καλοκαίρι του.
Επιπλέον, όσοι αγαπούν τη μουσική και τον χορό, σε ένα camp που εντάσσει στο
πρόγραμμά του μαθήματα χορού (από παραδοσιακούς μέχρι hip hop), θα βρουν ένα
μέρος για να «ανήκουν». Φυσικά, η συμμετοχή σε μια θεατρική ή χορευτική ομάδα δύναται να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση των μαθητών, να καλλιεργήσει τη
συνεργασία, το σεβασμό και την αλληλοαποδοχή.

3.Αθλητισμός

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η ενασχόληση με ατομικά ή ομαδικά αθλήματα, όπως
κολύμβηση, βόλεϊ, ποδόσφαιρο ή μπάσκετ, βοηθά στην ψυχική υγεία των εφήβων και
την ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησής τους. Μπορεί πολλοί Σύλλογοι να παύουν τις
δραστηριότητές τους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όμως οι παραλίες και
αρκετοί χώροι άθλησης παραμένουν ανοιχτοί για να φιλοξενήσουν την ενέργεια και
την φαντασία των παιδιών και των εφήβων.

4.Μαγειρική και ζαχαροπλαστική

Αρκετές κατασκηνώσεις περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους δραστηριότητες που
περιλαμβάνουν μαθήματα μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής που ξεδιπλώνουν την
ανάγκη για αφή και κίνηση των εφήβων. Αν ο έφηβος επιλέξει να συμμετάσχει σε
κάποια κοινωνική κουζίνα θα μάθει στην πράξη τι σημαίνει ανθρωπιά.

5.Χρήση τεχνολογίας με φειδώ, αλλά με θετικό κοινωνικό πρόσημο
Δημιουργία blog, podcasts ή καναλιού στο youtube από ομάδα φίλων, με στόχο την
έκφραση των ενδιαφερόντων τους, αλλά και την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης για
κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, με ενημέρωση του κοινού για τα διαθέσιμα δίκτυα
υποστήριξης.

6.Συμμετοχή των εφήβων σε Προγράμματα Εθελοντισμού

Η δημιουργική έκφραση δεν περιορίζεται μόνο στις τέχνες. Η συμμετοχή σε
κοινωνικές δράσεις ή εθελοντικά προγράμματα κατά το καλοκαίρι χαρίζει στους
εφήβους την ευκαιρία να διαπιστώσουν την αξία της προσφοράς και της συνεργασίας
μέσω της ενεργούς συμμετοχής στην κοινότητα. Πολλές κατασκηνώσεις, αλλά και
ΜΚΟ οργανώνουν δράσεις για την φροντίδα των ζώων, για καθαρισμό παραλίας ή
δασών με αποτέλεσμα την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης των εφήβων.

Tips:

Ενθαρρύνετε τον έφηβο να εστιάσει σε δραστηριότητες που τον
ενδιαφέρουν.  Το καλοκαίρι δε σημαίνει παθητικότητα. Συζητήστε με τον έφηβο για να τον βοηθήσετε να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα καθημερινότητας το καλοκαίρι
που να περιλαμβάνει δραστηριότητες δημιουργικής έκφρασης. 

Περιηγηθείτε στο διαδίκτυο για να ενημερωθείτε για προγράμματα που
προσφέρονται την περίοδο του καλοκαιριού από τον δήμο και κοινωφελείς
οργανώσεις.

Επιτρέψτε στον έφηβο να έχει ελεύθερο χρόνο που να μην κάνει τίποτα, ώστε
να απολαύσει την καλοκαιρινή ραστώνη που μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία
για σκέψη και αναστοχασμό.
Εν γένει, Μπείτε στον κόσμο του εφήβου!

Το καλοκαίρι δύναται να συμβάλει στη σύσφιξη των σχέσεων με τους σημαντικούς
άλλους της ζωής μας. Συζητήστε με τους εφήβους για όσα τους απασχολούν, περάστε
χρόνο μαζί, επισκεφθείτε μουσεία και εκθέσεις ζωγραφικής, συνοδεύστε τους σε
συναυλίες των αγαπημένων τους τραγουδιστών ή απλώς, ζήστε τη στιγμή
κοιτάζοντας μόνο τον ουρανό και τη θάλασσα.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

• Βίου, Μ., & Μοσχάκη, Χ. (2015). Αντίληψη και αξιοποίηση της έννοιας
  «δημιουργικότητα» από συμβούλους διαφόρων προσεγγίσεων: Μια ποιοτική
  μελέτη.
• Κείμενα Εργασίας του «Λόγω Ψυχής»-Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας στη Συστημική Ψυχοθεραπεία (ISSN 2441-2778 on-line), Νο 2015, 1.
• Carlsson, I., Wendt, P.E. & Risberg, J. (2000). On the Neurobiology of Creativity: Differences in Frontal Activity between High and Low Creative Subjects. Neuropsychologia, 38, 873-885.
• Κυριακόπουλος, Λ. (2021). Τεχνικά μέσα, μνήμη και δικτύωση στην ηλεκτρονική μουσική. Αυτόματον: Περιοδικό Ψηφιακών Μέσων και Πολιτισμού, 1(2), 107-136.
• Μουμούρης, Ι. (2020). Εθισμός στο Διαδίκτυο και το κοινωνικό άγχος στην εφηβεία: Η μεταξύ τους σχέση και ο ρόλος των φιλικών και διαπροσωπικών σχέσεων.

Μαρία-Νεκταρία Καρανάσιου
Φιλόλογος Ειδικής Αγωγής